Over enkele maanden zal het internetadres van de provincie www.fryslan.frl zijn, in plaats van www.fryslan.nl , zoals nu nog het geval is.  Ook de Fryske Akademy gaat de nieuwe extensie gebruiken (LC, 4 sept.).

Leeuwarder Courant, p. 3 – Na een urenlange vergadering was gisteravond de kogel door de kerk. De gemeenteraad besloot de gemeentenaam, te veranderen in De Fryske Marren. De wijziging gaat op 1 juli 2015 in. Het voorstel werd aangenomen met 19 stemmen voor en 12 tegen. De wijziging mag 200.000 euro kosten. Dit bedrag werd gisteren op aandringen van de ChristenUnie door de gemeenteraad van De Friese Meren aan het raadsvoorstel vastgehaakt. Op verzoek van de VVD komt er op de nieuwe gemeentelijke website straks een ‘doorkijk’ naar De Friese Meren. De  partij wil hiermee voorkomen dat bedrijven schade lijden door de Friestalige naam.

Het Orgaan voor de Friese taal ziet toe op de status en het gebruik van het Fries in de provincie. Het adviseert en rapporteert aan bestuursorganen (zoals ministeries, provincie en Friese gemeenten) en rechterlijke instanties. Ook heeft het een agenderende en adviserende functie. Het ziet ook toe op de juiste invulling van het Kaderverdrag voor Nationale Minderheden en op het Europees Handvest voor regionale talen [bedoeld is: talen fan minderheden]. Het Orgaan telt vijf leden, die met ingang van vandaag zijn benoemd: Klaas Sietse Spoelstra (voorzitter), Bianca Pander, Freddy Weima, Tytsy Willemsma en Hanny Elzinga.
Verder regelt de nieuwe wet de aanscherping van regels over het gebruik van de Friese taal door de decentrale overheden in Fryslân. Deze bestuursorganen moeten voortaan regels en een beleidsplan opstellen voor het gebruik van de Friese taal. In de nieuwe wet worden bestaande wettelijke kaders samengevoegd en aangescherpt.

Friesch Dagblad, p. 23 – De rijksoverheid moet voortaan wettelijk verplicht iedere vijf jaar een akkoord sluiten met de provincie Fryslân over de positie van de Friese taal in het onderwijs, cultuur en media. Een amendement met deze strekking van de Tweede Kamerleden Luts Jacobi (PvdA) en Sander de Rouwe (CDA) is gisteren door een ruime meerderheid in de Tweede Kamer aangenomen.

Op dit moment wordt er al periodiek overleg gevoerd tussen rijk en provincie over de positie van de Friese taal. Dit was echter nog niet wettelijke vastgelegd. Jacobi stelt dat dit amendement de wettelijke borging van het Fries versterkt.

Verbazing over Friese belofte
Ze had het aangekondigd, de belofte afleggen in het Fries, maar niettemin oogstte PvdA-kamerlid Lutz Jacobi verbazing met haar ‘Dat ûnthjit ik’. “Het Fries is gewoon mijn moedertaal, die heb ik ook gebruikt bij mijn beëdiging in de Tweede Kamer. Verder praat ik Nederlands als ik buiten Friesland ben”, reageerde ze op vragen van verslaggevers. Op internet circuleerde na de inhuldiging het verhaal dat Jacobi bij deze gelegenheid geen Fries had mogen spelen, omdat in de wet zou staan dat het Fries niet van toepassing is als de woorden van de eed, belofte of bevestiging bij de Grondwet zijn vastgesteld. Jacobi zat er niet mee. “Ik heb van tevoren aangegeven dat ik het zo zou doen” (LC, 01-05-2013).

Wat de provincie betreft is dit een mooie eerste stap in de overdracht van bevoegdheden rond het Fries. “We zijn blij dat het besluit nu is gevallen, maar het moet nog wel verder gaan”, aldus een woordvoerder. Het wetsvoorstel gaat eerst naar de Raad van State, dan naar de Kamer.

Leeuwarder Courant, s. 1- Het Fries glorieerde vrijdag als tweede officiële rijkstaal in Den Haag. De Amerikaanse generaal buiten dienst David Petraeus werd benoemd tot Ridder Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau. Het Koninklijk besluit werd voorgelezen in het Engels en het Fries.

Breeduit - Een bijzondere dag voor kinderdagverblijf De Wetterblom van Catalpa. Alle certificaten waren al behaald, slechts de officiële onthulling ontbrak nog. Deze taak werd vorige week woensdag uitgevoerd door wethouders marjan van der Aart, onder toeziend oog van de kinderen en hun ouders.

De Wetterblom werkt met een tweetalig beleid (Fries-Nederlands), omdat meertaligheid leuk én leerzaam is voor kinderen. Uit talloze onderzoeken in binnen- en buitenland blijkt dat het goed is voor de taalkundige, de sociale en de cognitieve ontwikkeling van een kind. Kinderen van 0-4 jaar zitten midden in hun taalontwikkeling. Als ze in een omgeving zitten waar twee (of meer) talen worden gesproken, leren ze die tweede (of derde) taal er spelenderwijs bij. Hierbij is het van belang dat er bewust en consequent om wordt gegaan met de talen: daarom werken de leidsters met het één-persoon-één-taal beleid. Sommige leidsters bieden consequent de Friese taal aan, andere leidsters de Nederlandse. Zo leren de kinderen de kinderen de talen goed te scheiden. Ook is het van belang dat de talen op een stimulerende manier worden aangeboden.

Martin Schulz
It Nijs  - Martin Schulz, de nije foarsitter fan it Europeesk Parlemint, wol sprekkers fan ferskate Europeeske minderheidstalen op termyn de mooglikheid jaan en brûk dy talen yn offisjele gearkomsten. Hy wol him dêr de kommende tiid foar ynspanne.

It giet om de fiif saneamde semy-offisjele talen Welsk, Skotsk Gaelic, Baskysk, Katalaansk en Galisysk. De regionale oerheden fan de gebieten dêr’t dy talen praat wurde, hawwe de ôfrûne jierren in soad war dien om de eigen taal in rol te jaan yn de Europeeske Uny, mar allinnich de lânstalen fan de lidsteaten meie yn it Parlemint brûkt wurde, mei útsûndering fan Lúksemboarchsk en Turksk. Jill Evans út Wales, dy’t foar de partij Plaid Cymru, in susterpartij fan de FNP, yn it Europeesk Parlemint sit, is tige entûsjast oer de plannen fan Schulz.

Schulz is lid fan de Dútske sosjaal-demokratyske SPD. Hy komt út Nedersaksen. Ferline jier kaam er yn it nijs doe’t er PVV-Europarlemintariër Daniël van der Stoep in faksist neamde. Van der Stoep is wilens út de PVV set om’t er twa dronken yn ’e auto stapt wie.

Leeuwarder Courant - Het door gedeputeerde staten begeerde .frl internetdomein gaat de provincie dik € 2 miljoen kosten voor beheer en exploitatie. Internetadres met de uitgang .frl. zijn goed voor de eigenwaarde, vinden de pleitbezorgers. Catalonië (.cat), Vlaanderen (.vl) en de Alandseilanden (.ax) gingen Friesland al voor.

Gedeputeerde staten hebben tot half april de tijd om de aanvraag te voltooien. Het benodigde geld voor beheer en onderhoud zal uit de pot met geld van de Nuon-aandelen moeten komen. 

Leeuwarder Courant - Het mythische Oera Linda Boek wordt verwerkt tot een computerspel dat kinderen de Friese taal leert. Studenten van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en het Friesland College maken het spel dat in de zomer klaar moet zijn. Kinderen die het spelen, moeten voortdurend puzzels oplossen en vijanden verslaan. Hierbij leren ze spelenderwijs veel Friese woorden.

Friesch Dagblad - Er komt een digitaal Grien Boekje voor het Fries. Ook wordt de taal opgenomen in internetvertaalservice Google Translate. Dat hebben Gedeputeerde Staten van Fryslân besloten. De Fryske Akademy gaat beide producten maken: hoe lang dat gaat duren, is net bekend. Met de woordenlijst komen GS tegemoet aan een wens van GrienLinks.

FFU: Sjoch hjirûnder ek by: Digitale gids voor Frysk (30-11-2011).

Is it nu ‘Itaalje’ of ‘Italië’, ‘Ús Mem’ of ‘Us Mem’, ‘telefoan’ of  ‘tillefoan’? Wie Fries schrijft, zocht tot nu toe tevergeefs naar arbitrage. Woordenboeken geven verschillende antwoorden. De Akademy, die bij twijfel kan worden gebeld, worstelt ook met de materie. De Easterwierrumer schrijver Jan Schotanus opperde een Fries equivalent van het Groene Boekje, de woordenlijst van de Nederlandse Taalunie [te laten maken?]. Gedeputeerde staten nemen het idee over. De lijst komt straks kosteloos beschikbaar als online-vraagbaak.

Het thema van de 66ste editie van de Slach was ‘Frysk by weryndielingen’. Uit recent onderzoek onder inwoners van Súdwest-Fryslân bleek dat 75 procent het Fries goed verstaat en/of spreekt. Dit percentage mag wat de gemeente betreft, niet lager komen te liggen.

FFU: Sjoch ek by ‘Aktueel 2008’:

Leeuwarder Courant [p. 9] – […]  Bij Stenden gaat het bedrag naar € 5950 voor een voltijdstudie en € 4950 voor een deeltijdstudie, bij NHL Hogeschool naar respectievelijk € 7000 en € 5000. “Dat is onze kostprijs”, stelt NHL-bestuursvoorzitter Willem Smink. “Die kosten zijn per studie wel verschillend, maar we maken het niet te ingewikkeld. En concurreren op prijs, dat willen we helemaal niet.”

Bij twee eerder zittingen, over oormerken en een zaak over een lekkende mestopslag, maakte De Groot geen gebruik van een tolk en moest hij zich uitdrukken in het Nederlands. Dit leidde tot veel kritiek uit kringen van de voorvechters voor de Friese taal.

Fedde Dijkstra wordt gemiddeld een keer per maand ingehuurd door het Openbaar Ministerie om het Fries van verdachten te vertalen in het Nederlands.

Leeuwarder Courant - De laatste cijfers over het spreken, lezen en schrijven van het Fries tonen dat het steeds beter gaat met de taal.

Gedeputeerde Jannewietske de Vries spreekt van ‘bemoedigjende risseltaten’. In het recente onderzoek zijn volgens haar ‘signifikante positive ferskillen’ te zien. De nieuwe cijfers, die naast gegevens uit 2007 zijn gelegd, worden momenteel verwerkt in de zogeheten Taalatlas. Deze verschijnt over een maand.

Leeuwarder Courant, s. 9 - In een maand tijd heeft de Eerste Kamer voor het eerst in de geschiedenis twee maal een Friese tekst voorgeschoteld gekregen.

Hindrik ten Hoeve van de Onafhankelijke Senaatsfractie stelde schriftelijke vragen in het Fries, maar kreeg er gisteren ook antwoord in. Heel onverwacht is dat niet. Namens het kabinet antwoordde de in Oosterwolde geboren staatssecretaris Halbe Zijlstra vorige week Tweede Kamerlid Lutz Jacobi ook al in het Fries. Ten Hoeve zwengelde dezelfde kwestie, toekomst van de Friese taal en cultuur, aan. In beide gevallen is het wel voor het eerst dat  het kabinet in het Fries antwoordt.

Friesch Dagblad, s. 13 - De actiegroep Frije Fryske Grûn (FFG) heeft in een videoboodschap op internet aangekondigd legale acties tegen ‘de ontmanteling van Fryslân’ te gaan houden. In het filmpje etaleren ze zich als gemaskerde vrijheidsstrijders, zoals je ook wel ziet bij Baskische afscheidingsterroristen. De actiegroep pleit voor een onafhankelijk Fryslân. In januari verstoorden ze een bijeenkomst van D66 die graag een noordelijk landsdeel wil. “Wy kinne skoan ús saken rêde en hawwe dêr gjin Haachkse amtnerij by nedich”, aldus Pier Schuurstra (www.frijefryskefrun.tk)

Leeuwarder Courant - Instructies krijgen voor het efficiënt werken met je computer en voor het tijdig ontspannen kan nu ook in de Friese taal.

Vrijdag werd de Friestalige versie van het programma CtrlWork gepresenteerd op de Fryske Akademy, waar het verzoek ook vandaan kwam. Medewerkers van de arbo- en ict-afdelingen van verschillende instellingen woorden de demonstratie van het bedrijf ErgoDirect bij. Zo was Tresoar ruim vertegenwoordigd, maar ook de Waddenacademie, de NHL, de Bibliotkeekservice Fryslân en de gemeente Leeuwarden.

CtrlWork is een voortzetting van de al langer bestaande ‘pauzesoftware’, computerprogramma’s die ervoor zorgen dat op gezette tijden als je rust moet nemen, je toetsenblok en muis blokkeren. De nieuwste versie wordt niet dwingend opgelegd. Iedere gebruiker van een computer of laptop kan persoonlijk instellen waar hij behoefte aan heeft.

[…] Het coachingsprogramma kent drie elementen, allemaal om ervoor te zorgen dat er een optimale verhouding komt tussen werken en rusten en [dat] de computervaardigheden toenemen. […] In het Fries klinken tips als volgt:”Hokus Pokus, feroarje ek ris fan fokus”, of “Lûk de skouders licht en mei faasje omheech”. De tips lichten rechts onderin het beeldscherm op en kunnen ook genegeerd worden. Op de Fryske Akademy worden alle nieuwe pc’s met deze versie uitgerust.

Leeuwarder Courant - Middelbare scholieren kunnen voortaan geschiedenis leren in het Fries. Uitgeverij Afûk heeft van de provincie subsidie gekregen om een geschiedenismethode te vertalen. Drie mensen hebben een jaar gewerkt aan de vertaling van de methode, die nu als proef wordt gebruikt op het CSG Liudger in Burgum. Op deze middelbare school kunnen eerstejaarsleerlingen meertalig onderwijs volgen. Sommige vakken zijn in het Nederlands, andere in het Engels en het Fries. De Friese geschiedenisles is voor de eerste drie lesjaren van havo en vwo. Er is volgens Gjalt Jelsma van de Afûk gekozen voor geschiedenis, omdat de geschiedenis van een land iets zegt over de identiteit van haar bevolking. “En dat is mei taal ek sa.”

Actief -  Basisschool CBS De Wel in Broeksterwâld is de veertigste drietalige basisschool van Fryslân. Gedeputeerde Jannewietske de Vries en wethouder Siepie Hylkema kwamen vorige week woensdag langs om dit feit de vieren. CBS De Wel kreeg uit handen van gedeputeerde De Vries een ‘taalschildje’ uitgereikt, waarmee officieel  kenbaar wordt gemaakt dat CBS De Wel een drietalige school is. In het taalbeleid van de provincie wordt stevig ingezet op het drietalige onderwijs op de basisscholen. De leerlingen krijgen dan afwisselend les in Frysk Nederlands en Engels.

De gemeente Dantumadiel stimuleert al enkele jaren het meertalige onderwijs voor kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 12 jaar. Dat houdt in dat naast de basisschool ingezet wordt op de meertaligheid in het consultatiebureau, de kinderopvang en de peuterspeelzaal. Hierdoor ontstaat een doorgaande leerlijn van 0 tot 12 jaar in drie talen.

Menaldumadeel wordt stilletjes Menameradiel, 31-12-2010 (WB-FD)

Friesch Dagblad  (s. 21) - Alleen als mensen een brief van de gemeente krijgen of een nieuw paspoort of ander officieel document nodig hebben, zien ze de nieuwe, Friestalige gemeentenaam van Menaldumadeel. Aan de naamsverandering – vanaf morgen heet de gemeente Menameradiel – wordt geen aandacht besteed.

“De mensen merken er verder niets van. De nieuwe gemeentenaam staat alleen vermeld op officiële documenten en briefpapier van de gemeente”, zegt Annewiep Bloem van Burgerzaken. “En op de website staat het nieuwe logo.” Het gemeentenaambord wordt ook niet meteen vervangen. “Dat doen we pas als het daadwerkelijk aan vervanging toe is”, laat Bloem weten. De plaatsnamen in Menaldumadeel zijn per 2010 al ‘verfriest’. Toen is afgesproken dat de gemeentenaam een jaartje later zou volgen.

Overige gemeenten
Overige gemeenten met een Friestalige naam zijn Boarnsterhim, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Littenseradiel, Tytsjerkstradiel, Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân, Nijfurd, Wymbritseradiel en Wûnseradiel. De drie laatstgenoemde gaan per morgen op in de nieuwe gemeenten Súdwest Fryslân, ook een Friestalige naam. De eerste vijf hanteren bovendien Friestalige plaatsnamen. Verder is ook de provincienaam officieel Friestalig.

Verkiezingsformulieren provincie in het Fries, 28-12-2010 (WB-FRL)

Fryslân - Voor de Provinciale Statenverkiezingen zijn de verkiezingsformulieren ook in het Fries verkrijgbaar. Het kabinet wil op deze manier de gelijke rechten van de Friese en Nederlandse taal binnen Fryslân waarborgen. De formulieren worden gebruikt bij de kandidaatstelling voor de verkiezing van de leden van Provinciale Staten in Fryslân. Gemeenten stellen de paperassen voor de kandidaatstelling in het Fries, samen met de Nederlandstalige documenten beschikbaar.

Begin komen jaar geeft het kabinet ook meer duidelijkheid over hoe zij de provincie ondersteunen in het versterken van de Friese taal in het onderwijs.

Friese formulieren voor kandidaten Provinciale Staten, 27-12-2010 (WB-FD)

Friesch Dagblad (s. 11) - Kandidaten voor de verkiezingen van Provinciale Staten in Fryslân op 2 maart kunnen zich via een Friestalig formulier inschrijven. Minister Donner van Binnenlandse Zaken heeft dat besloten. Vanaf morgen zijn de formulieren beschikbaar bij alle gemeenten in Fryslân. Uiteraard kunnen kandidaten ook een Nederlandstalig exemplaar krijgen.

In een persbericht stelt Donner dat zijn besluit in lijn ligt met ‘het voornemen van het kabinet om gelijke rechten van de Friese en Nederlandse taal binnen de provincie Friesland (sic. red.) te waarborgen’,  In oktober klaagden zeventien Friese organisaties bij de raad van Europa dat het kabinet daar juist niet zijn best voor doet.

Het kabinet komt begin volgend jaar met ideeën voor hulp aan de provincie bij het onderwijs van het Fries.

FFU: Klik op: EBLT/FFU-brief  EBLT oer Frysk taalbelied oan Ried fan Europa, 181010.pdf om it brief (mei 17 hantekenings fan stypjende organisaasjes) fan de Nederlânske Kommisje fan it Europeesk Buro foar Lytse Talen te iepenjen.
Klik op: SKF-brief Steatekomitee Frysk oan Ried fan Europa en Ministearje fan Ynlânske Saken, 270910.pdf om it brief fan it Steatekomitee Frysk te iepenjen.
Sjoch ek by: ‘Aktueel 2010’: Friese organen passeren rijk met rapport, 21-10-2010 (A-LC).

China verbiedt Engelse woorden in media, 21-12-2010 (WB-AD)

Algemeen Dagblad - PEKING - De Chinese autoriteiten hebben de schrijvende media verboden buitenlandse woorden te gebruiken, vooral Engelse woorden. De buitenlandse taalinvloeden vormen een bedreiging voor de zuiverheid van de Chinese taal, berichtten Chinese staatsmedia dinsdag. 'Algemeen Beschaafd Chinees' moet de norm worden. De pers moet ook buitenlandse afkortingen vermijden en 'Chinglish', een mix van Engels en Chinees. Als er toch een buitenlands woord geschreven moet worden, moet er uitleg in het Chinees volgen. Het verbod was al van kracht voor radio en tv. (ANP)

Boarne: AD Nieuwsmedia BV, 21-12-2010

FFU: Kinne wy dochs noch wat fan de Sinezen leare. In noch fierder te ûntwikkeljen Standertfrysk heart yn Fryslân ek de noarm te wurden, dus mei in korrekt brûken fan de stavering, mei geef taaleigen en mei it opkearen fan ynslûpsels (ynterferinsjes). De Fryske autoriteiten soene dat foech útoefenje moatte om it Frysk, lykas it Sineesk, sa suver mooglik te hâlden.

Meertalige kinderopvang, 14-12-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Op 1 januari 2011 telt Friesland [Fryslân] honderd peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die werken met een Friestalig of tweetalig beleid. Hiermee is de opdracht van de provinsje Fryslân uit 2003 gehaald door het Sintrum Frysktalige Berne-opfang (SFBO) die peuterleidsters en management hierin begeleidt. De feestelijke mijlpaal wordt op 12 januari gevierd in de brede school De Drait in Drachten. Dan wordt bekend gemaakt welke instelling het honderdste certificaat ontvangt.

Boarne: Leeuwarder Courant, 12-12-2010, s. 5

Friesch Dagblad - WordPress, een populair programma waarmee gemakkelijk websites en weblogs kunnen worden gemaakt, is voortaan beschikbaar in het Fries. De Ried fan de Fryske Beweging en ForSite Media hebben WordPress naar het Fries vertaald.

WordPress einlings beskikber yn it Frysk! , 06-12-2010 (WB-RfdFB)

De Ried fan de Fryske Beweging en ForSite Media hawwe WordPress nei it Frysk oerset. WordPress is in kompjûterprogramma foar webpublikaasjes op weblogs en websiden. Sawol it meitsjen as it ûnderhâld kin mei WordPress dien wurde. De aldernijste ferzje 3.0.2 is no op http://fy.wordpress.org/ yn it Frysk te krijen.

WordPress is iepen boarne (open source) programmatuer. Iepen boarne software wurdt troch frijwilligers makke en is fergees te krijen. WordPress wurdt oer de hiele wrâld troch mear as 25 miljoen minsken brûkt. De Ried fan de Fryske Beweging frege ForSite Media om mei te wurkjen oan de ûntwikkeling fan in Fryske ferzje.

Neffens Joeke-Remkus de Vries fan ForSite Media ( www.forsitemedia.nl ) wie der al langer ferlet fan in Fryske fersy. Ferskillende klanten hawwe al oanjûn dat se harren webside of webloch graach yn it Frysk ûnderhâlde wolle. De Ried fan de Fryske Beweging (www.fryskebeweging.nl ) sil tenei ek al syn websiden op WordPress Frysk draaie litte.

Wy hoopje dat wy mei it oersetten fan WordPress likefolle sukses hawwe as mei de Fryske Google, Firefox en KDE. Sjoch op http://fy.wordpress.org/ foar mear ynformaasje oer WordPress Frysk.

Boarne: Ried fan de Fryske Beweging en ForSite Media, 06-12-2010

Frysk ferstean ferplichte by oanbesteging húshâldlike help Achtkarspelen, 30-11-2010 (WB-RfdFB)

Op de gearkomste fan de begruttingsried hat de FNP-fraksje fan Achtkarspelen in moasje yntsjinne om by de funksje-easken fan personiel by oanbesteging húshâldlike help op te nimmen, dat passive behearsking (allinne ferstean kinne) fan de Fryske taal tenei ferplichte is en dat aktive behearsking (ek prate kinne) in pree hat.

Op it webstek fan de gemeente Achtkarspelen stiet fan 17 novimber ôf de Offerteaanvraag NOFA+gemeenten Hulp bij het huishouden in natura 2011. Sjoch op de link: http://www.achtkarspelen.nl/Actueel/Nieuws-1/Archief/Mediaitem/NOFA-gemeenten-gaan-de-Wmovoorziening-hulp-bij-het-huishouden-voor-2011-aanbesteden.htm

Medewerkers algemeen
De medewerkers van de Inschrijver die contact hebben met Cliënten beschikken over een aanvaardbare beheersing van de Nederlandse taal in woord en geschrift en zijn in ieder geval in staat de Friese taal te verstaan. Bij de uitvoering van de werkzaamheden dienen de medewerkers van de Inschrijver probleemloos te kunnen communiceren met cliënten die zich in de Friese taal uiten.

Stemmer kiest Súdwest Fryslân, 27-11-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Súdwest Fryslân. Die naam krijgt van een meerderheid van de kiezers de voorkeur als naam van de nieuwe fusiegemeente in de Zuidwesthoek. Daarmee heeft een meerderheid (57.3 procent) de naam Sneek laten vallen.

Buurman it Reaklif moet zijn hek stuk terugzetten, 19-11-2010 (WB-FD)

Friesch Dagblad  (s. 11) - De buurman van de Stifting Slach by Warns moet zijn hek verwijderen op it Reaklif bij Warns. Dat heeft de rechtbank van Leeuwarden beslist. De stichting was boos op de buurman, omdat die zich in haar ogen ten onrechte een stukje grond van de Slach by Warns had toegeëigend. De Duitser had zonder overleg een hek aan de voorkant van zijn recreatiewoning naar voren geplaatst. Hierdoor was de stichting een paar honderd meter grond kwijtgeraakt.

De buurman beweert dat het hek altijd al op die plek heeft gestaan. Maar de rechter vindt dat de stichting voldoende heeft kunnen bewijzen dat het hek wel degelijk is verplaatst. De Duitser moet het hek binnen drie maanden – op eigen kosten – terugplaatsen naar de oorspronkelijke plek. Doet hij dat niet, dan wacht hem een dwangsom van honderd euro per dag.

Bij it Reaklif wordt jaarlijks de Slag bij Warns uit 1345 herdacht. Dit jaar gebeurde dat voor de 65e keer.

Buordsjes, 19/24-11-2010 (WB-LC/ACT)

Leeuwarder Courant -  De hele operatie duurt tot in 2018, maar dan is Dantumadiel ook echt Frysktalich. De gemeente stapte vorig jaar over op de gemeente-, dorps- en straatnamen in het Fries. Begin dit jaar werden de naamborden van de dorpen aangepast en nu staan er op de gemeentegrens ook borden die ééntalig zijn. In naar personen vernoemde straten wordt het bordje aangevuld met informatie over de naamgever. Dat er zo lang over vervanging wordt gedaan, heeft alles te maken met de spreiding van de kosten.

Boarne: Leeuwarder Courant, 19-11-2010, s. 13

Friestalig bord, 24-11-2010 (WB-ACT)

DE WESTEREEN - Dantumadiel plaatste donderdag het eerste Friestalige gemeentegrensbord vlakbij de rotonde aan de Foarstrjitte in De Westereen. Het bord is onthuld door de wethouders Roelof Bos en Siepie Hylkema. […]

Friese taal voordeel voor hulp, 09-11-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Friestalige hulpen in de huishouding hebben in Achtkarspelen tijdens een sollicitatie mogelijk een voordeel ten opzichte van Nederlands sprekende concurrenten.

Het college laat op initiatief van de FNP onderzoeken of in de functie-eisen voor huishoudelijke hulp kan worden opgenomen dat het Fries actief en passief beheersen een pre is. Reden is dat in het gebied 90 procent van de bewoners tweetalig is en ‘ús ynwenners harren uterje kinne moatte yn harren memmetaal”.

Website voor online foto’s nu ook in het Fries, 30-10-2010 (WB-FD)

Friesch Dagblad - De website www.mijnalbum.nl  een site waarmee mensen foto’s kunnen bewaren en delen, is nu ook in het Fries beschikbaar. Volgens het bedrijf, dat in Joure en Heerenveen is gevestigd, is de Friese vertaling een extra service. Op www.mijnalbum.nl  staan twee miljoen gebruikers geregistreerd, met vier miljoen foto-albums. Gebruikers kunnen online albums aanmaken en de foto’s ook naar vrienden of familie versuren. In totaal staan er tweehonderd miljoen foto’s online.

Mij album is een bedrijf waar in totaal dertig mensen werken. De website is sinds 2004 actief.

Gratis Friese applicatie voor moderne telefoons, 29-10-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Iedereen met een moderne mobiele telefoon kan straks e-mails en sms’jes schrijven in foutloos Fries. In december moet een gratis applicatie voor de iPhone en andere smartphones op de markt komen die woorden in het Fries kan vertalen en waarmee je de betekenis van woorden kunt opzoeken. Friese woorden kunnen geknipt en geplakt worden in de berichten.

Volgens de organisatie Praat mar Frysk van de Afûk wordt het met de applicatie veel makkelijker om te schrijven in het Fries. De applicatie kent verschillende werkwoords-, meervouds- en verkleinvormen. Aan de woorden zijn geluidsbestanden gekoppeld, zodat de gebruiker direct weet hoe je de woorden moet uitspreken.

Er  kunnen ook zelf nieuwe woorden worden toegevoegd. Elke dag krijgen gebruikers een woord van de dag. De applicatie van de Afûk wordt ontwikkeld door Speak uit Surhuisterveen en Buro Klei uit Leeuwarden.

Meertalige Pabo van start, 26-10-2010 (WB-Frl)

de weekkrant Fryslân - De meertalige Pabo-stream gaat maandag van start op de Stenden hogeschool en de NHL. Aanleiding is het groeiend aantal drietalige basisscholen in Fryslân. De drietalige scholen vragen naar leerkrachten die zich kunnen redden in het Nederlands, Engels en in het Fries. De leraren moeten de talen op een didactisch verantwoorde wijze in kunnen zetten. Studenten kiezen voor de meertalige stream, krijgen extra lessen Fries, Engels en taalkunde. Ze verdiepen zich ook in de didactiek van meertaligheid. Een stage op een drietalige basisschool staat op het programma.

Ten eerste, 26-10-2010 (WB-DVK)

De Volkskrant - Met het uitspreken van de regeringsverklaring gaat het kabinet-Rutte vandaag echt van start. Over de plannen in het regeerakkoord is al veel geklaagd en gemopperd, ook in deze krant. Maar waar schiet het kabinet in de roos? Waar maakt ergernis plaats voor blijdschap en oogst Rutte ronduit lof, zelfs onder critici? Elf optimisten over hun favoriete maatregel (door Maartje Bakker en Jonathan Witteman).

WIE? Jaap van der Bij (69), voorzitter Ried fan de Fryske Beweging.                                         

BLIJ MET: ‘In een taalwet worden gelijke rechten van het Nederlands en Fries in de provincie Friesland gewaarborgd.’

‘Er bestaat in Fryslân een uitdrukking: met Hollands kom je verder. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Met Hollands kom je ook maar tot Nieuweschans. Door een taalwet zal het Fries aan status winnen. Mensen zullen sneller geïnteresseerd zijn om de taal ter spreken’.

‘Fries mag al op veel plaatsen worden gebruikt. Er zijn afzonderlijke wetten, voor de rechtbank, het bestuur. Maar op marktplaats.nl worden alle Friese advertenties er uitgehaald. Met gelijke rechten voor Fries en Nederlands kan dat niet meer. Ik hoop ook dat Fries op school dan een volwaardige plaats krijgt. Nu heb je op de middelbare school maar één jaar één lesuur per week Fries.’

‘Ik vind het belangrijk dat iets wat al 2.000 jaar bestaat, niet verloren gaat. Als we ons inspannen om kerken, gebouwen en landschap van vroeger te bewaren, waarom dan niet zoiets levends als een taal?’

Twatalich, 21-10-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Met clown Sander hebben zo’n honderd kinderen van peuterspeelszaal De Berneboat in Burgum vanochtend gevierd dat de opvangplek officieel tweetalig is geworden. Sikko de Jong van het Sintrum Frysktalige Berne-opfang reikte het certificaat uit. Burgum hoort nu bij de 95 peuterspeelszalen die actief bezig zijn met taalbeleid. In 2003 waren het er nog 11.

Bûsboekje, 20-10-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - De in de jaren zeventig ontstane Friestalige agenda, het bûsboekje, gaat verder onder een nieuwe uitgever. De editie voor 2011 met als thema duurzaamheid was nog in handen van het Kristlik Frysk Selskip (KFS), de Ried fan de Fryske Beweging neemt daarna de verantwoordelijkheid over. De overdracht, die gistermiddag plaatsvond, is nodig omdat het KFS opgaat in de stichting Krúspunt.

Friezen willen eigen provincie behouden, 06-10-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - De provincie Fryslân moet zelfstandig blijven voortbestaan vindt 90 procent van de Friezen. Dat blijkt uit een representatieve steekproef die Maurice de Hond in opdracht van de provincie heeft laten doen. Commissaris van de koningin John Jorritsma maakt dit gistermiddag bekend. Voort blijkt dat 6 procent tegen een zelfstandig voortbestaan is en 4 procent heeft geen mening. Overigens staat het voortbestaan van de provincie ook in het onlangs gepresenteerde nieuwe regeerakkoord niet ter discussie.

Studie Fries op NHL groeit, 25-09-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - In tegenstelling tot de masterstudie Fries aan de Rijksuniversiteit Groningen die geen enkele eerstejaars student heeft, is de bachelorstudie Fries aan de NHL Hogeschool in Leeuwarden dit jaar gegroeid. Negen eerstejaars zijn er dit studiejaar begonnen, tegen vijf in het vorige jaar. De NHL leidt in principe studenten op voor werk in het voortgezet onderwijs, maar afgestudeerden vinden vaak ook werk bij een culturele organisatie of overheid. Studenten leren niet alleen de taal goed spreken en schrijven, maar verdiepen zich eveneens in zaken als de geschiedenis van Friesland en voordelen van meertaligheid op school en thuis.

Op NHL Hogeschool wel belangstelling voor studie Fries, 24-09-2010 (WB-FD)

Friesch Dagblad - Op de NHL Hogeschool in Leeuwarden volgen negen studenten het eerstejaarsprogramma van de bachelorstudie Fries. Dat meldt de hogeschool in reactie op het feit dat de Rijksuniversiteit Groningen dit jaar geen enkele nieuwe student heeft voor de studie Friese taal en cultuur. De enige studente die zich had aan gemeld, trok zich deze maand terug. Vorig jaar waren er nog acht studenten.

Volgens hoogleraar Goffe Jensma loopt het aantal studenten sterk terug doordat het collegegeld voor een tweede studie is verhoogd. De opleiding Fries aan de NHL is laagdrempeliger en geldt vaak als eerste studie. De hbo-opleiding is bedoeld voor toekomstige docenten Fries, maar veel mensen vinden ook werk bij een culturele organisatie of bij de overheid.

Boarne:  Friesch Dagblad, 24-09-2010, s. 11

Tien advocaten zijn geslaagd voor de Afûk-kursus Fries, 14-09-2010 (WB-FD)

Friesch Dagblad - Tien advocaten van de Friese balie zijn geslaagd voor de cursus Frysk foar abbekaten, die de Afûk een jaar geleden begon. Dat meldt mr. Gina Kamsma van de Raad van Toezicht (het bestuur) van de advocaten. “Wy binne hjir tige wiis mei. Dit risseltaat stipet it plak dat it Frysk yn Fryslân hat, ek yn de juridyske wrâld.”

De cursus richtte zich vooral op het spreken en schrijven in het Fries, met specifieke aandacht voor juridische termen. Fries verstaan konden de meeste juristen al wel, maar het bestuur wil de taal ook actief gebruiken. “No’t it brûken fan it Frysk yn it rjochtsferkear juridysk regele is, kinne de abbekaten net efterbliuwe.”

Boarne: Friesch Dagblad, 14-09-2010, s. 9

Friestalige instructies op Hollandse chipautomaten, 13-09-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - De verkoop- en oplaadautomaten voor de ov-chipkaart van vervoerbedrijf Arriva krijgen een Friestalige variant. Wie wil, kan zich bij de apparaten in het Fries laten instrueren. In de loop van oktober voert Arriva reizen met de ov-chipkaart in op de treinen. Het bedrijf uit Heerenveen communiceert op de automaten desgewenst ook in het Engels, Frans of Duits.

De apparaten komen op alle noordelijke stations, maar staan – inclusief Friese instructies – ook in Zuid-Holland langs de Merwede-Lingelijn, waar Arriva eveneens de treinverbinding verzorgt. “In Zuid-Holland kunnen ze aan hun Fries werken”, zegt Arriva.

Hoogleraar Fries, 03-09-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant – Arjen Versloot is benoemd tot bijzonder hoogleraar Fries aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Versloot is de opvolger van Goffe Jensma, die begin dit jaar benoemd is tot hoogleraar aan de universiteit van Groningen. Versloot was al als docent aan de UvA verbonden. Eerder werkte hij bij de Fryske Akademy. In 2008 promoveerde hij aan de Universiteit van Groningen op de klinkerverzwakking in het Fries van de vijftiende eeuw.

Tot 2002 bestond het Fries als volledige studie aan de UvA. Tegenwoordig alleen als minor. De aanstelling is dan ook voor één dag per week.

Boarne: Leeuwarder Courant, 03-09-2010, s. 12

Boargemaster Van der Zwan dielt earste standert dûbeltalich úttreksel GBA út, 01-09-2010 (WB-PB)

Tegearre mei in bosk blommen hat frou M. van der Heide út Surhústerfean hjoed it earste úttreksel yn it Frysk en yn it Nederlânsk út de Gemeentlike Basisadministraasje en Persoansgegevens (GBA) krigen fan boargemaster Van der Zwan fan Achtkarspelen. Achtkarspelen rikt sûnt 1 septimber 2010 altyd de gegevens út de GBA yn twa talen út.

Sûnt 1 augustus 2010 koe dat al op fersyk. It giet bygelyks om in bewiis dat de persoan ynskreaun stiet yn de gemeente, in ferklearring fan yn libben wêzen of in ôfskrift dêr’t de nasjonaliteit fan de persoan út bliken docht. Achtkarspelen is de earste gemeente yn Fryslân dy’t dûbeltalige GBA-úttreksels útjout.

It útjaan fan dûbeltalige úttreksels is in inisjatyf fan de riedswurkgroep Frysk yn Achtkarspelen, dy’t elts jier nije aktiviteiten op it mêd fan it Frysk taalbelied betinkt.

Boarne: Parseberjocht gemeente Achtkarspelen, 01-10-2010

Riemersma lector in meertaligheid, 27-08-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant – Alex Riemersma is benoemd tot lector Fries en meertaligheid in onderwijs en opvoeding. In dit lectoraat werken de Fryske Akademy, NHL Hogeschool en Stenden Hogeschool samen.

Het lectoraat krijgt subsidie van het provinciebestuur, dat innovatief onderzoek naar meertaligheid wil stimuleren. Riemersma blijft verbonden aan Mercator, het onderzoekscentrum van de Fryske Akademy. Mercator speelt sinds enkele jaren een prominente rol in een Europees netwerk van gebieden met minderheidstalen.

Riemersma wil kijken naar goede manieren om drietalig basisonderwijs – Nederlands, Fries en Engels – te laten aansluiten op meertalig voortgezet onderwijs. Verder wil hij onder meer een masteropleiding in meertaligheid opzetten en de Europese samenwerking van de lerarenopleidingen aan de NHL en Stenden versterken.

Boarne: Leeuwarder Courant, 27-08-2010, s. 13

Leeuwarder Courant – Achtkarspelen is de eerste gemeente die uittreksels uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) in zowel het Nederlands als het Fries verstrekt. Vanaf 1 augustus is dit op verzoek mogelijk. Het gaat dan om een bewijs van inschrijving bij de gemeenten, afschriften van de nationaliteit van een persoon of een bewijs van in leven zijn. Gemeenten zijn sinds 1997 al verplicht akten van de burgerlijke stand tweetalig uit te geven. De riedswurkgroep Frysk in Achtkarspelen probeert elk jaar een nieuwe activiteit op het gebied van de Friese taal te bedenken.

Boarne: Leeuwarder Courant, 18-08-2010, s. 12

Friesch Dagblad - Zorgverzekeraar Agis biedt reizigers met een android-smartphone een digitale EHBO-gids aan via hun website. Het gidsje, inclusief woordenboek, is te downloaden via de site. Wie een blessure oploopt in het buitenland, kan vervolgens via zijn telefoon opzoeken wat de vertaling is van de klacht. Naast een WK-versie met Afrikaanse vertaling, heeft Agis ook een aantal blessures in het Fries vertaald. De nieuwe applicatie is, eenmaal geïnstalleerd, te gebruiken zonder internetverbinding. Reizigers worden dus niet geconfronteerd met hoge kosten voor dataverkeer naar hun buitenlands vakantiebestemming. Het gidsje is ook voor thuisblijvers, aldus Agis,

Agis heeft 1,23 miljoen klanten en ruim 1400 medewerkers. Na de fusie met Achmea is het bedrijf een van de grote zorgverzekeraars in Nederland.

Leeuwarder Courant - Voor het eerst in de filmgeschiedenis gebruiken acteurs het Oudfries, de taal die halverwege de Middeleeuwen langs de Noordzeekust in en rond de huidige provincie Friesland werd gesproken. Rolf Bremmer, hoogleraar aan de Universiteit Leiden, heeft de dialogen voor de film ‘De Schaduw van Bonifatius’ in het Oudengels en het Oudfries vertaald.

De uit Engeland afkomstige zendeling Bonifatius spreekt Oudengels; zijn leerlingen Gregorius en hun Friese tegenspelers Oudfries. De titelrol wordt vertolkt door de Vlaamse acteur Jan Decleir. De film gaat 29 juni op het examenfestival van de Nederlandse Film en Televisie Academie in première en komt in oktober op tv.

Breeduit – Het Drachtster afvalbedrijf NNRD heeft personeel uit het hele Noorden en vindt het belangrijk dat iedereen zich thuis voelt en de gelegenheid heeft zijn/haar eigen taal te gebruiken. Dit geldt ook voor de klanten. Om dat duidelijk te maken, heeft de NNRD sinds kort een volledig viertalige website (Nederlands, Drents, Gronings en Fries). Hiermee is de NNRD het eerste bedrijf in Nederland dat zó bewust een keuze maakt om op trotse wijze haar (noordelijke) identiteit te laten zien.

Voor het Huus van de Taol, de Stichting Grunneger Toal en de Afûk betekende deze klus de afgelopen tijd veel drukte en een unieke samenwerking, wat geresulteerd heeft in de eerste website van Nederland die zowel in het Nederlands, het Drents, het Gronings en het Fries beschikbaar is. Zie www.nnrd.nl

Boarne: Breeduit, 17-06-2010

Leeuwarder Courant - Friesland is verreweg de mooiste provincie van Nederland. Geen ander gebied komt qua schoonheid ook maar enigszins in de buurt, vindt de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. Wat mooi is, blijft in Friesland extra goed bewaard. “Friezen hebben nog gevoel van trots en eigenwaarde en verzetten zich hevig als hun streekeigenheid en historie bedreigd wordt”, aldus directeur Jaap Dirkmaat van de natuurclub. Friese provinciebestuurders kregen de prijs vanmiddag uitgereikt in Amsterdam. […]

De jury keek naar landschap, cultuurhistorie, biodiversiteit, grondwater- en bodemgesteldheid, natuur en bosbeheer. Friesland scoorde een gemiddeld rapportcijfer van 7,2, veel meer dan nummer twee Utrecht, die bleef steken op 5,1. Buurprovincies Groningen en Drenthe waren goed voor respectievelijk 2,4 en 2,1. Flevoland is met een score van 1,7 de lelijkste provincie van ons land. […]

GRONINGEN - Voetbaltrainer Ron Jans, die onlangs FC Groningen verruilde voor SC Heerenveen, heeft een stoomcursus Fries gevolgd. Op de cursus, die hij samen met zijn vrouw Marjo volgde, leerde de oud-hoofdtrainer van FC Groningen tellen in het Fries en zinnen als 'We hebben ze een poepie laten ruiken' en 'De scheids heeft stront in z'n ogen'.

Ook het Friese volkslied, de geschiedenis van Friesland en die van de Friese taal kwamen aan bod, aldus cursusleider Anne Tjerk Popkema van Taalburo Popkema dinsdag.

Nu Jans hoofdtrainer is van SC Heerenveen en bovendien in Friesland een huis heeft gekocht, leek het hem goed wat Fries te leren. Daarom leerde het echtpaar niet alleen voetbaltermen, maar kunnen ze zich nu ook in het Fries voorstellen of vragen om een kop koffie of een biertje.

Volgens Popkema pikten de twee het Fries snel op. Omdat ze de cursus met goed gevolg hebben afgelegd, kregen ze een speciale oorkonde. (ANP/BVDL)

Tweede taal als voertaal biedt voordelen, 07-06-2010 (WB-LC)

KOUDUM - Het enige nadeel van meertaligheid is dat talen door elkaar gehaald kunnen worden. Dat is geconstateerd bij een project dat talenbureau Mercator uit Leeuwarden uitvoert in het Spaanse Baskenland en in Friesland. Verder levert meertaligheid alleen maar voordelen op.

Dat meldt Durk Gorter van Mercator, zelf werkzaam in Spanje, op een talenconferentie die vorige week werd gehouden in Koudum. Als voordelen noemde hij de grotere kans op communicatie met allerlei mensen en het makkelijker aanleren van nog meer talen. De voordelen worden vergroot als een tweede taal niet alleen als apart vak wordt gegeven op de scholen, maar in alle andere vakken als voertaal wordt gebruikt.

Bijna € 2 miljoen voor nieuwe Friezenreünie, 02-06-2010 (WB-LC)

LEEUWARDEN – Emigranten en andere Friezen-om-utens krijgen over twee jaar een nieuwe kans om massaal hun Heitelân te bezoeken. Het festival ‘De Wrâld komt nei Fryslân’ biedt hen dan twee of drie weken een cocktail van nostalgie en hedendaagse presentaties. De opvolger van Simmer 2000 heeft € 1,9 miljoen te besteden, waarvan eenderde door het bedrijfsleven zal worden opgebracht. Parallel aan de voorbereiding van de reünie bouwt Fryslân Ferbynt zijn netwerk met Friezen over de gele globe uit. Er is kans op een Frieslandhuis in Indonesië en er staan handels- en goodwillreizen naar Nieuw-Zeeland en Brazilië op de rol.

Friesch Dagblad - De Friese jongerenclub Frije Fryske Grûn is een offensief begonnen om voor Fryslân een status aparte te krijgen. Boven de A32, op het Leppa Akwadukt bij Akkrum, hebben de twintig jongeren een spandoek opgehangen met de tekst: Status aparte foar Fryslân is in rjocht. Aan de Prinses Margriettunnel boven de A7 hing de ploeg een spandoek met de tekst: Wolkom yn Wimertslân. Dat vinden de jongeren een goede naam voor de nieuwe Zuidwesthoekgemeente straks. In Joure en Oudehaske zijn [is!] op komborden de Nederlandstalige naam afgeplakt.

Leeuwarder Courant – Onder de naam www.omropnonstop.nl start Omrop Fryslân komende vrijdag een nieuwe Friestalige muziekzender op internet. Hert is het eerste internetstation waar 24 uur per dag alleen Friestalige muziek gedraaid wordt. Met de nieuwe internetzender wil de Omrop een nog groter podium bieden aan de Friestalige artiesten.

Het jaarlijkse succes van de Fryske Top 100 was een van de aanleidingen om te beginnen met Omropnonstop.nl. Op de zender zullen onder meer eigen historische opnames uit het archief, registraties van live-optredens uit Noardewyn en bijvoorbeeld muziek van culturele projecten zoals ‘Cohen in het Fries’ te horen zijn. Er komen volgens de Omrop dagelijks veel verzoeken voor Friestalige nummers binnen bij de muziekredactie. Met de nieuwe zender wil Omrop Fryslân aan die vraag voldoen.

Wetterskip stuurt indien gewenst Friestalige brieven, 03-03-2010 (WB-FD)

Leeuwarden – Wetterskip Fryslân gaat een tweetalig beleid voeren. Dit houdt in dat Friestalige mailtjes of brieven in het Fries beantwoord worden. Tot nu toe was alle correspondentie van het waterschap in het Nederlands. Het algemeen bestuur keurt naar verwachting later deze maand het voorstel van het dagelijks bestuur goed om voortaan een tweetalig beleid te voeren. Het dagelijks bestuur stelt voor elke tekst in het Nederlands en in het Fries aan te bieden. De meeste overheden in Fryslân kiezen voor een tweetalig beleid, reden voor het waterschap om dat ook te doen.

Meertalige lessen, 04-02-2010 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - De Fryske Akademy start een onderzoek naar de meertaligheid en de toepassing daarvan in het onderwijs. Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Veenstra-Oostenbrug-Fonds. Dat dekt de kosten van het eerste jaar. De Akademy zoekt zelf naar vervolgfinanciering.

Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen de vakgroep Sociale Wetenschappen door Mirjam van de Meij. Zij  wil op het onderwerp promoveren en studeerde eerder Toegepaste Taalwetenschap aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zij specialiseerde zich in taalleerstoornissen. Het in 2008 ingestelde Veenstra-Oostenbrug-Fonds is bedoeld om wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken.

Tweetaligheid is ook gunstig voor dover peuters, 20-11-2009 (WB-FD)

Groningen – Dove peuters die zowel de Nederlandse Gebarentaal (NGt) als Nederlands ondersteund met Gebaren (NmG) leren, bouwen een ontwikkelingsvoorsprong op op leeftijdsgenootjes die maar één taal aangeleerd krijgen.

Dove kinderen die tweetalig worden opgevoed, beschikken over een natuurlijke taal en starten met een grotere gebarenschat dan dove kinderen die vooral NmG aangeboden krijgen. Dit concludeert onderzoekster Nini Hoiting, die eind deze maand aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveert op haar proefschrift De mythe van Simplisme – Gebarentaalverwerving door Nederlandse Dove Peuters.

Samenwerking Friese organisaties voor meertaligheid, 17-11-2009 (WB-FD)

Leeuwarden – Drie Friese organisaties die zich bezighouden met meertaligheid gaan samenwerken. Kenniscentrum Mercator van de Fryske Akademy, de Stifting Frysktalige Berne-opfang (SFBO) en het Taalsintrum Frysk van Cedin tekenen daartoe morgen in Leeuwarden een overeenkomst.

De partijen willen samen informatie uitwisselen over activiteiten rondom meertaligheid, studiedagen en congressen over het onderwerp organiseren en projecten opzetten die aanhaken bij wat in Europa speelt. Ze hopen zo het draagvlak voor meertaligheid in Fryslân te versterken en in een Europese context te plaatsen.

Boarne: Friesch Dagblad, 17-112009, s. 11

FFU:  Yn de gearwurking giet it om:
- ynformaasje-útwikseling oer de eigen aktiviteiten;
- it mei-elkoar organisearjen fan stúdzjedagen en kongressen;
- it nei-elkoar opsetten fan projekten, yn it bysûnder yn Europeesk ferbân.

Foarbylden fan Europeeske projekten binne it besteande Europeeske Network of Schools fan Mercator Kennissintrum, dêr’t it Fryske Netwurk fan Trijetalige Skoallen fan Cedin by oansletten is, en it Europeeske projekt Multilingual Early Language Transmission (MELT), dêr’t de Stifting Frysktalige Berne-opfang oan meiwurket, fia it Mercator Kennissintrum. Foar dat lêste projekt hat de Europeeske Kommisje in subsydzje takend fan € 400.000 foar de jierren 2009-2011. It Mercator Kennissintrum is de lûker fan dat projekt: partners komme út Bretanje, Finlân en Wales.

Mei dy gearwurking wurdt it draachflak foar meartaligens yn Fryslân fersterke en yn in Europeeske kontekst set.

Al dik tienduizend mensen hebben Friese atlas in huis, 02-10-2009 (WB-FD)

Leeuwarden – De nieuwe Bosatlas van Fryslân is minder dan een maand na publicatie al ruim tienduizend keer over de toonbank gegaan. Dat meldde de uitgever van het bijna vier kilo wegende boekwerk gisteren.

In de Friese editie van de atlas staan bijna vijfhonderd pagina’s aan kaarten en luchtfoto’s van de provincie. Ook staat het boek vol achtergrondinformatie over bijvoorbeeld melkfabrieken, kaatsen en Grutte Pier. Het boekwerk was eigenlijk vóór het verschijnen al een verkoopsucces. Meer dan duizend mensen bestelden en betaalden bij voorintekening voor de Friese atlas.

Cursussen Fries, 23-09-2009 (WB-WAC)

LEEUWARDEN - Al meer dan 80 jaar organiseert de Afûk cursussen Fries in diverse steden en dorpen in Friesland. Voor de niet-Friestaligen kan dat een basiscursus Fries verstaan en lezen zijn, spreken of Fries verstaan, lezen en spreken. Voor Friestaligen zijn er korte of langere cursussen om het Fries schrijven te leren en men kan zich verder verdiepen in de taal. Nieuw is de Combinatiecursus: eens per maand les en verder thuis op internet aan de slag. Zie www.afuk.nl. 

Ried lanceert Friese nieuwssite, 21-09-2009 (WB-LC)

LEEUWARDEN - De Ried fan de Fryske Beweging heeft de nieuwe website ‘itnijs’gelanceerd. De pagina is geheel Friestalige en brengt nieuws uit de regio, maar ook uit binnen- en buitenland. De nieuwsvoorziening wordt bijgehouden door vrijwilligers. De Ried hoopt dat dit nieuwe initiatief het middelpunt wordt van het Fries op internet. De bewegers zijn met de site begonnen omdat in de nieuwsvoorziening nog weinig Fries gebruikt wordt.

Boarne: Leeuwarder Courant, 21-09-2009, s. 11

Fries taalprogramma zoekt gebruikers, 17-09-2009 (WB-LC)

LEEUWARDEN - De vernieuwde internetcursus Edufrysk van de Afûk moet meer cursisten Fries trekken. Doelgroep is de dertigplussers, die de taal willen leren, maar geen tijd hebben voor het wekelijks volgen van een cursus.

Wethouder Isabella Diks van Leeuwarden en haar collega Houkje Rijpstra van Tytsjerksteradiel namen de cursus gisteren in gebruik. Diks is positief en van plan het Fries via internet te gaan leren. “Heel gebruiksvriendelijk”, oordeelt ze.

Edufrysk bestaat al een jaar en heeft duizend aanmeldingen. Toch is projectleidster Willy van der Meer nog op zoek naar nieuwe gebruikers. “Minsken yn it bûtenlân dy’t bygelyks yn Fryslân op fakânsje geane, of hjir kunde hawwe.”

Wethouder Rijpstra overweegt ook de ambtenaren aan te sporen gebruik te maken van Edufrysk, “Sa kinne ôfdielings inoar kontrolearje. Sy kinne it fansels omsette litte troch de Afûk. Men is ek wat skruten om hjir it eigen wurk mei fouten oan de bieden.”

Tweetalige website Koornbeurs, 17-09-2009 (WB-LC)

FRANEKER - Sinds gisteren heeft De Koornbeurs in Franeker een tweetalige website. Het is daarmee het eerste Fries theater dat zowel in het Nederlands als in het Frysk achtergrondinformatie over de voorstellingen geeft. De Koornbeurs is hiervoor een langdurige samenwerking aangegaan met de Afûk.

Mbo’ers kunnen nu ook certificaat halen, 11-09-2009 (WB-FD)

Leeuwarden  – Leerlingen van het Friesland College in Leeuwarden kunnen voortaan op school Fries leren spreken en verstaan. Een speciale cursus wordt aangeboden aan leerlingen van opleidingen als handel, verpleging en bouw. Wie zo’n studie afrondt, loopt grote kans in het werk met Fries te maken te krijgen, zegt de school.

Het Friesland College heeft de certificaten bedacht in samenwerking met de provincie Fryslân. Vanochtend werd de cursus in het provinciehuis gepresenteerd. Ook ROC Friese Poort is van plan lessen Fries aan te bieden.

‘Frysk sertifikaat’ op Friesland College, 11-09-2009 (WB-LC)

LEEUWARDEN - Leerlingen van het Friesland College kunnen vanaf vandaag certificaten halen voor het gebruik van Fries in hun toekomstige werk. De mbo-school; presenteerde vanochtend in het provinciehuis het ‘sertifikaat’ voor cursisten van de opleiding handel. De provincie was betrokken bij het ontwikkelen van de getuigschriften.

Het eerste certificaat staat voor het verstaan van Fries, het tweede voor het spreken van de taal op het werk. In het voorjaar gaf een grote meerderheid van de leerlingen in een onderzoek aan het belangrijk te vinden om tijdens de stages en later werk Fries te kunne gebruiken. Het Friesland College wil hieraan in de opleiding meer aandacht besteden.

Leerlingen van de handelsopleiding zijn de eerster schakel tussen klant en bedrijf. Dan is het goed om de taal van de klanten te spreken, luidde vanochtend de boodschap voor cursisten. Ook bij sollicitaties kan het in je voordeel werken, als je de taal beheerst.

Het ‘sertifikaat’ gaat ook zijn intreden doen bij andere opleidingen van het Friesland College zoals verpleging, bouw en het Technolyceum. Op termijn overwegen ook de collega;’s van Friese Poort het certificaat in te voeren.

Klips by sintferskes, 09-09-2009 (WB-WAC)

DE KOMPENIJE - Stifting Warber Fryslân, bekend fan de ferline jier útbrochte skiif ‘Fryske ferskes foar Sinteklaas’, lit dit jier ek fan him hearre. De stifting hat fan ‘t jier yn gearwurking mei De Stafkamer út Ljouwert in stik of trije fideoklips produsearre by Heit en Mem Video yn Ljouwert. Troch ít útbringen fan dy klips hopet de stifting de ferskes noch populêrder te meitsjen ûnder skoalbern. It doel fan de stifting is it stimulearjen fan it brûken fan de Fryske taal ûnder benammen de skoalbern. Om dat dwaan te kinnen, ferkeapet de stifting fan ’t jier ek wer de sinteklaasskiif, ûnder oaren by de sutelaksje fan it Fryske boek en on-line fia de webside www.warberfryslân.nl. Op dy side sille ek de ferkeappunten/winkels foar 2009 te lêzen wêze en fansels in soad ynformaasje oer it dwaan en litten fan Warber Fryslân. Oan alle klips is meiwurke troch de artyst dy’t it nûmer skreaun hat, Sinteklaas en Swarte Pyt en in groepke skoalbern. Dat binne ûnder oaren bern fan basisskoalle De Wyngert út De Kompenije. Moandei 28 septimber wurde de nije klips foar it earst toand oan de skoalbern fan De Wyngert (presentaasje om 15.00 oere).

Boarne: Weekblad Actief, 09-09-2009, s. 33 [taalflaters út it artikel helle].

Prijs Menameradiel voor tweetalige site, 05-09-2009 (WB-LC)

BOLSWARD - Menameradiel heeft van alle Friese gemeenten de beste meertalige website. Wethouder Anna Martha van der Mei kreeg hiervoor gistermiddag in de Bolswarder Broerekerk de Webstek Award uit handen van directeur Koen Eekma van de Afûk. In 2005 won Wymbritseradiel de prijs, twee jaar later Littenseradiel.

De jury beoordeelde de websites op onder andere lay-out, klantvriendelijkheid en niet in het laatst het gebruik van tweede taal Fries. Volgens juryvoorzitter Wilco Kuipers neemt de meertaligheid op de Friese sites toe, maar kan het altijd nog beter. Menameradiel is een voorbeeld voor andere gemeenten, zeker ook als het gaat om het snel reageren op vragen van inwoners via de website.

‘ Troch mei talen’, 26-08-2009 (WB-WA)

Weekblad Actief - In Feanwâlden is in samenwerking met consultatiebureau, kinderopvang, peuterspeelzaal, de beide basisscholen en de bibliotheek een doorgaande leerlijn in drie talen ontwikkeld: Fries, Nederlands en Engels.

Methodieken en materialen voor kinderen van 0 tot 12 jaar zijn in de drie talen goed op elkaar afgestemd. Hoe realiseer je een doorgaande lijn in drie talen? Dat is te zien op de dvd ‘Troch mei talen’. Deze dvd wordt gepresenteerd en vertoond op woensdag 2 september in het gemeentehuis van Dantumadiel, in Damwâld.

Wethouder Siepie Hylkema en gedeputeerde Jannewietske de Vries nemen de eerste exemplaren van de dvd in ontvangst.

Boarne: Weekblad Actief, 26-08-2009, s. 11

Raadslieden op les: Frysk foar abbekaten, 20-08-2009 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Advocaten in Friesland moeten ‘minimaal een beetje Fries kunnen spreken’, vindt de Raad van Toezicht in het arrondissement Leeuwarden. Daarom ontwikkelde deze raad, in de praktijk het bestuur van de hier gevestigde raadslieden, samen met de Afûk een cursus ‘Fries voor advocaten’. Van huis uit Friestaligen kunnen hun verhaal dan in hun moedertaal kwijt. Een deel van de cursus bestaat uit het maken en leren van zinnen, die in de praktijk regelmatig kunnen worden gebruikt door een geslaagde cursist.

In een proefcursus, gevolgd door vijf advocaten, maakte een echtscheidingsadvocaat met de docent de volgende zinnen: “Dat, jo wolle by de man wei? Hy slacht mei de buorfrou om?” (“Dus, u wilt uw man verlaten? Hij heeft een verhouding met de buurvrouw?”). Een strafrechtadvocaat kan straks zijn cliënt waarschuwen: “De eask fan de offisier fan justysje sil heech wêze.” (“De eis van de offisier van jusitie zal hoog zijn”), zo meldt de trotse raad.

Boarne: Leeuwarder Courant, 20-08-2009, s. 11

Fryske Beweging verbetert fouten in Friese teksten, 14-08-2009 (WB-LC)

Leeuwarder Courant - Wie graag in het Fries wil schrijven, maar dat vanwege spellingsmoeilijkheden niet durft, kan  nu terecht op de webside goedfrysk.nl (www.goedfrysk.nl). Vrijwillgers van de Ried fan de Fryske Beweging kijken daar digitaal toegestuurde teksten na op fouten.

Van een aantal vrijwilligers staat het thuisadres op de site, zodat mensen ook papieren teksten kunnen opsturen of bij de corrector langs kunnen gaan. De Ried kijkt teksten, zoals e-mails, brieven en cv’s, na tot een maximum van 1500 woorden. De service is gratis.

Opzet voor Taalsintrum Frysk, 25-06-2009 (WB-FD)

Friesch Dagblad - Voor 1 juli 2010 moet er een opzet zijn gemaakt voor de oprichting van een Taalsintrum Frysk. Dat centrum moet een belangrijke rol krijgen bij de uitvoering van het provinciaal taalbeleid. Het moet samenwerken met organisaties die zich al bezig houden met het Fries, zoals de Afûk, Cedin, Tresoar en de Fryske Akademy. Die opdracht heeft het CDA met steun van de VVD, FNP en SP aan Gedeputeerde Staten gegeven. Gedeputeerde De Vries had de motie ontraden. Ze wil eerst weten of het rijk daadwerkelijk de bevoegdheid over het Fries aan Fryslân overdraagt. Die beslissing wordt rond de jaarwisseling verwacht. 

Boarne: Friesch Dagblad, 25-06-2009, s. 14

Straks meer Stellingwerfs op straat, 18-06-2009 (WB-FD)

Friesch Dagblad - Op verzoek van de ChristenUnie en Ooststellingwerfs Belang wordt gekeken hoe het Stellingwerfs binnen de gemeente kan worden gepromoot. De politieke partijen en later een raadsmeerderheid denken aan plaatsnaamborden en officiële bekendmakingen van de gemeente in de streektaal.

Boarne: Friesch Dagblad, 18-06-2009, s. 13

‘Praat mar Frysk’ ook in Kollumerland, 28-05-2009 (WB-FD)

Friesch Dagblad - In Kollumerland is vanmiddag de aftrap gegeven voor de campagne Praat mar Frysk. Kollumerland is de vijfde gemeente die meedoet aan de campagne van de Afûk. Onder anderen zangeres Djoeke Numan uit Kollum en gitarist Kevin Wolters verleenden hun medewerking. Met Praat mar Frysk wil de Afûk het gebruik van de Fries taal aanmoedigen.

Boarne: Friesch Dagblad, 28-05-2009, s. 15

Tweetalige peuters
WARTEN – Kinderopvang It Roekeltsje in Warten krijgt een certificaat voor tweetaligheid. Het kleinschalige, particuliere dagverblijf is de afgelopen drie jaar bezig geweest met het invoeren van beleid gericht op de tweetalige ontwikkeling van kinderen. De leiders spreken consequent één taal (Fries of Nederlands), met veel aandacht voor het Fries. Om de tweetaligheid te vieren, komt schrijfster Auck Peanstra met de Fertelbus naar Warten.

Praat mar Frysk
KOLLUM – Ook de gemeente Kollumerland start de actie ‘Praat mar Frysk’, ter bevordering van het gebruik van de Friese taal. De aftrap werd woensdag gehouden door zangeres Djoeke Numan, gitarist Kevin Wolters, muzikanten Nanne en Ankje uit Burgum. Eppie Dam uit Balk en leerlingen van de Prof. Casimirschool in Kollum. Dit jaar volgen acties.

Boarne: Weekblad Actief, 03-06-2009

Tweetaligheid
FEANWALDEN – Kinderdagverblijf De Luchtballon en peuterspeelzaal Jodocus in Feanwâlden zijn gecertificeerd voor hun tweetalige beleid. De instanties pakten het tweetaligheidstraject samen met de beide Feanwâldster basisscholen op.

Wolkomstpakket
HURDEGARYP – Om nieuwkomers in de provincie te verwelkomen en voor te lichten over de meertaligheid van Fryslân, geeft de provincie hen een ‘Wolkomstpakket’ met onder meer een dvd, boekje en aanbiedingen voor cursussen Fries. Tytsjerksteradiel reikte vorige week het eerste pakket uit.

Eerste tolk Fries bij rechtbank, 28-02-2009 (WB-FD)

Friesch Dagblad - De rechtbank in Leeuwarden heeft gisteren de eerste tolk Fries beëdigd. De tolk kan door de rechtbank worden opgeroepen wanneer verdachten of getuigen alleen Fries kunnen  of willen spreken, en een andere partij in de rechtszaal dat niet kan verstaan. Iedereen had al het recht om Fries te spreken in de rechtszaal.

Boarne: Friesch Dagblad, 28-02-2009, s. 15

FFU: Moai sa’n tolk, mar wy hiene fansels leaver dat de rjochters yn Fryslân ‘gewoan’ Frysk praten. Dan doarre fertochten of tsjûgen mooglik ek Frysk te praten. Dat is echt it iennige sinjaal dat helpt om yn de rjochtseale de machtsferskillen tusken rjochter en fertochte oer te sljochtsjen.

BURGUM – Fan  moarn ôf kinne jo yn De Pleats yn Burgum gerjochten as ‘kowekarpatsjo’, ‘beppes triedsjefleis yn sju’ en ‘boerefeint siket boerefaam’(neigesetsje) bestelle. Net allinnich de dinerkaart is yn it Frysk, ek de lunchkaart, iiskaart, in folder en it webstek binne ek oersetten. Fansels steane ek op it moannemenu Fryske gerjochten.

Oan de meiwurkers yn de betsjinning kinne jo sjen wa’t der wol of net Frysktalich is: alle Frysktalige meiwurkers hawwe in ‘Praat mar Frysk-button’ fan de Afûk op. Sa is it foar de gasten fan De Pleats dúdlik wa’t wol of net Frysk praat. Frysk ferstean kinne alle meiwurkers wol.

It idee foar in Fryske kaart Kaam fan Bokje Tytsje van der Weg en Sieta de Vries, beide meiwurker fan De Pleats, mar (doe) ek beide PABO-studinte. Sy hawwe begjin dit jier in stúdzjereis fan trije moanne nei Wales makke om te sjen hoe’t se dêr mei twatalichheid omgeane.

Wer yn Fryslân seagen se yn it boekje fan provinsje Fryslân in oprop foar bedriuwen om yn har bedriuw de Fryske taal sichtber te meitsjen. Dat like harren wol wat foar De Pleats! It omtinken oan de Fryske gasten, it behâlden en sichtber meitsjen fan de Fryske taal en it feit dat it Frysk tige goed by De Pleats past, makke dat it plan trochsetten is. De fammen hawwe alles sels oersetten yn it Frysk en no sels ek wurk yn dy rjochting, by Fryske Akademy en Afûk!

De Pleats hopet dat mear bedriuwen dit inisjatyf folgje. Dêrom hat it restaurant de ‘Gastfrij Frysk Award’ yn it libben roppen: in priis foar it restaurant mei de moaiste en orizjineelste Fryske oersetting fan de menukaart. In sjuery sil takom jier oktober de priis foar it earst útrikke. De Afûk stipet dit inisjatyf.

Mear inisjativen
Dantumadiel die freed mei oan ‘Praat mar Frysk’ troch ferskate artysten út de gemeenten optrede te litten op de basisskoallen yn Dantumadiel dêr’t se earder as bern op sieten. Syb van der Ploeg, Elske de Walle, Mink, Kramtried, New Sense Memory en RG wurken der oan mei en ek Griet Wiersma.

Achtkarspelen jout fan novimber ôf skriuwers fan doarpskrantsjes, websiden en fan ferienings fan pleatslik belang de kâns Frysk (by) te learen op kosten fan de gemeente.

Friese audioboeken
DRACHTEN - De eerste Friese luisterboeken van uitgeverij Audiofrysk zijn zaterdag gepresenteerd tijdens de boekenmarkt in Drachten. Het gaat om de boeken ‘De mjitte’ van Koos Tiemersma, ‘Spikergek’ van Anny de Jong, ‘De tiid stie even stil’ van Jan van der Leij en ‘De ûnmooglike reis fan de Santa Maria’ van Jan Schotanus. Er volgen meer. De schrijvers hebben de boeken zelf ingelezen en zijn nu voor iedereen tegen betaling te downloaden op internet. Ook zijn ze op cd te koop. Audiofrysk is een nieuwe uitgeverij, die zich helemaal richt op het uitgeven van audioboeken in het Fries. Meer informatie is te vinden op www.audiofrysk.nl. Daar kan ook worden besteld.

Hommerts heeft meertalige school én peuteropvang, 05-09-2008 (WB-FD)

Tijnje - Haar cursus aan de Afûk is nog in volle hang, maar gisteren speechte burgemeester Francisca Ravestein van Opsterland al in het Fries. Ter gelegenheid van de plechtigheden rond de dodenherdenking in Tijnje verraste ze haar toehoorders door ze volledig in het Fries toe te spreken.

Nog geen vier maanden geleden trad de Rotterdamse aan als burgemeester van Opsterland. Toen zei ze al in heel behoorlijk Fries “dernei út te sjen mei jimme gear te wurkjen”. Die zin was haar natuurlijk ingefluisterd door een Friessprekende ambtenaar. Nu kreeg ze ook hulp, maar had ze zelf ook een inbreng. Met haar Afûk-lerares oefende ze op een vloeiende, correcte uitspraak.

Met deze geste bewijst Ravestein dat het haar ernst is om Fries met de Friezen te zijn. Lang niet alle bestuurders en politici die van buiten Fryslân hierheen komen, durven zich al zo snel op een officiële gelegenheid, in het middelpunt van de belangstelling, van het Fries te bedienen. Van de vorige week afgezwaaide Commissaris der Koningin Ed Nijpels is bijvoorbeeld algemeen bekend dat hij in negen jaar nooit meer dan een paar woorden Fries in het openbaar heeft durven uitspreken.

Boarne: Friesch Dagblad, 05-05-2008

Na vier maanden al een speech in het Fries, 05-05-2008 (WB-FD)

Tijnje - Haar cursus aan de Afûk is nog in volle hang, maar gisteren speechte burgemeester Francisca Ravestein van Opsterland al in het Fries. Ter gelegenheid van de plechtigheden rond de dodenherdenking in Tijnje verraste ze haar toehoorders door ze volledig in het Fries toe te spreken.

Nog geen vier maanden geleden trad de Rotterdamse aan als burgemeester van Opsterland. Toen zei ze al in heel behoorlijk Fries “dernei út te sjen mei jimme gear te wurkjen”. Die zin was haar natuurlijk ingefluisterd door een Friessprekende ambtenaar. Nu kreeg ze ook hulp, maar had ze zelf ook een inbreng. Met haar Afûk-lerares oefende ze op een vloeiende, correcte uitspraak.

Met deze geste bewijst Ravestein dat het haar ernst is om Fries met de Friezen te zijn. Lang niet alle bestuurders en politici die van buiten Fryslân hierheen komen, durven zich al zo snel op een officiële gelegenheid, in het middelpunt van de belangstelling, van het Fries te bedienen. Van de vorige week afgezwaaide Commissaris der Koningin Ed Nijpels is bijvoorbeeld algemeen bekend dat hij in negen jaar nooit meer dan een paar woorden Fries in het openbaar heeft durven uitspreken.

Boarne: Friesch Dagblad, 05-05-2008

Steur en Dizdarevic: Fear yn ’e Broek, 10/11-01-2008 (A/WB-FD)

Sneek - Danijel Dizdarevic en Rick Steur krijgen vandaag de ‘Fear yn ’e Broek’, de jaarlijkse waarderingsprijs van de Rie [Ried] foar [fan] de Fryske Beweging. Dizdarevic is een Bosniër die jaren geleden naar Nederland vluchtte. Hij vond onderdak bij een familie in Tytsjerk en leerde daar al heel snel Fries en Liwwadders spreken. “Dat koe hy [er] earder as Hollânsk”, aldus voorzitter J. van der Bij.

Nu hij een verblijfsvergunning en een baan heeft, gebruikt Dizdarevic het Fries vaker dan het Nederlands. As liedingjaande murk er dat as jo Frysk prate jo mear gedaan [klear] krije fan Frysktalige wurknimmers as at jo Hollânsk prate”, zegt Van der Bij. “Dizze [dy] loyaliteit oan de nije wenomjouwing en it folslein yntegrearjen yn Fryslân is foar ús reden in Fear yn ’e Broek te stekken.”

Rick Steur is de directeur van het Christelijk Voortgezet Onderwijs Zuidwest-Fryslân. Ook hij is volgens Van der Bij een voorbeeld van een ‘goed-geïntegreerde import-Fries’. Niet alleen maakte hij zich de taal snel eigen, hij zet zich ook bovenmatig in voor Fries in het onderwijs. Mede dankzij hem is het teleleren voor het Fries opgezet, waardoor ook leerlingen van kleine scholen het vak kunnen volgen.

Model Doutzen maakt reclame voor het Fries,  21-11-2007 (WB-LC)

Van onze verslaggever
LEEUWARDEN - Fotomodel Doutzen Kroes gaat reclame maken voor het gebruik van de Friese taal. De uit Eastermar afkomstige promotor van ondergoed en cosmetica, onder meer voor L’Oréal en Victoria’s Secret, is gestrikt door cultuurgedeputeerde Jannewietske de Vries en Tytsjerksteradiels wethouder Houkje Rijpstra. Kroes wordt het boegbeeld voor de deze maand startende goodwillcampagne. Se wennet yn New York, mar it is in frisse Fryske faam dy’t Eastermar it moaiste plakje fynt”, aldus gedeputeerde Anita Andriesen. Naast Kroes zullen er nog ambassadeurs van faam worden aangezocht in de kring van kunstenaars, dichters en schrijvers. Er is € 100.000 voor de campagne beschikbaar.

Boarne: Leeuwarder Courant, 21-11-2007

Littenseradiel heeft Fryskste website,  17-11-2007 (WB-LC)

KOUDUM – Littenseradiel heeft van alle Friese gemeenten de meeste aandacht voor het Fries op de website. Hiervoor is zij gisteren in Koudum beloond net de ‘webstek award’ van de provincie, het Berie foar it Frysk en de Afûk. Dezelfde instanties kozen een theaterproject van Dantumadeel als beste voorbeeld van praktische taalpolitiek. Onder de hoede van Tiffany van der Wal uit Broeksterwoude zullen de basisschoolleerlingen op speelse wijze met de Fries taal aan de gang gaan. Daarvoor krijgt de gemeente € 5000 te besteden.

Boarne: Leeuwarder Courant, 17-11-2007

FFU: Fan herten lokwinske Littenseradiel en Dantumadiel! Praktyske taalpolityk fan it boppeste buordsje.

Boer kan nu ook boekhouden in Fries, 15-10-2007 (A/WB-LC)

Friese ondernemers kunnen hun online boekhouding in de eigen taal doen. Het Amsterdamse bedrijf Yob Teleboekhouden ontwikkelende een Friese variant van het boekhoudprogramma Yob. Als extra service aan onze belangrijkste klant”, vertelt Gerard Challa, daarmee doelend op de Leeuwarder accountantsorganisatie Accom AVM. “Zij hebben veel agrarische bedrijven als klant, en we vonden dit een leuke manier om wat speciaals voor ze te doen.”

Een megaklus was het vertalen overigens niet eens. “Het gaat om 500 termen, die we hebben laten vertalen door de Afûk. Dat ging als een speer”, aldus Challa. Het programma bestaat vijf jaar en wordt nu in meerdere talen uitgegeven: Nederlands, Duits, Engels, Frans en binnenkort ook Fries. “En als iemand nou graag Noors wil boekhouden, dan regelen we dat ook.”

Veehouder Durk Tuinier uit Ruigahuizen heeft de Friese variant al onder ogen gehad. “Ik fyn it eins geweldich, ik hoopje der noch wat fan te learen. Ik hie it der mei myn frou ek oer, wurden as likwiditeiten brûkten we oars hielendal net. Dochs goed om se wer efkes te sjen.”

Bern basisskoallen Ferwerderadiel krije Frysk boek oanbean, 03-10-2007 (A/WB-SSN)

FERWERT- Ferwerderadiel is in gemeente mei in aktyf Frysk taalbelied. Net allinne yn de eigen organisaasje stiet it Frysk heech oanskreaun, de gemeente wol it Frysk ek ûnder de ynwenners fan Ferwerderadiel stimulearje. Der is fanút [út ... wei] de gemeente in wurkgroep gearstald.

‘Jou in bern in boek’ is in projekt fan de gemeente Ferwerderadiel. Eftergrûn fan it projekt is dat it foar bern tige wichtich is om te lêzen en foarlêzen te wurden.

Troch it jaan fan in boek en troch it organisearjen fan dit projekt wurdt dit [dat] stimulearre.

Op 9 oktober krije de bern út de groepen 2 en 8 fan alle basisskoallen út de gemeente in boek oanbean. De bern fan de groepen 2 krije it boek ‘Lekker sliepe lytse bear’ en de bern út groep 8 krije ‘Homme en it geheim fan Pake’ fan Sietse de Vries.

It oerlangjen fan de boeken oan de bern sil op twa lokaasjes plakfine. Foar de bern út groep 2 sil dat plakfine yn ’e bibleteek fan Hallum en foar de bern út groep 8 yn de skuorre fan de pleats fan de famylje Schukking yn Hegebeintum. It tema fan it projekt is dizze kear: ‘Geheimen’. De lokaasjes sille op in passende manier oanklaaid wurde.

De organisaasje foar it jaan fan in boek oan de bern fan groep 2 leit yn hanne fan de bibleteek, de wurkgroep hat sels de organisaasje foar de bern fan groep 8 dien.

Boarne: SawnStjerrenNijs, 03-10-2007

Cursus Fries voor dorpskranten Tytsjerksteradiel, 03-10-2007 (A/WB-FD)

Burgum - De makers van dorpskranten in Tytsjerksteradiel kunnen op kosten van de gemeenten een cursus Fries volgen.

Burgemeester Polderman en zijn wethouders zien graag dat er Fries wordt geschreven in de dorpskranten. Ze hebben alle redacties aangeschreven, de schrijvers van de dorpskranten van Oentsjerk, Sumar, Hurdegaryp, Mûnein/Readtsjerk, Suwâld, Garyp en Eastermar hebben zich opgegeven. “Boppe ferwachting”, aldus Tytsjerksteradiel.

De cursus - ‘stavering foar Frysktaligen’ - wordt gegeven bij de Afûk en bestaat uit acht lessen. De schrijvers krijgen les in de belangrijkste spellingsregels.

Boarne: Friesch Dagblad, 03-10-2007

Krewearjen Bertus Postma net om ’e nocht, septimber 2007 (WB-LF)

Al jierren iveret ús redaksjelid Bertus Postma foar de Fryske wetternammen. Hy  hat net allinne de provinsjale polityk benadere, mar de ôfrûne jierren ek hiel wat gemeenten ôfreizge om yn de pleit te gean yn rieds- en kommisjegearkomsten foar de eigentalige wetternammen. Syn trochsettingsfermogen hat net om ’e nocht west. Yn maart 2006 hawwe Provinsjale Steaten in feroardering oannommen, dêr’t yn stiet dat wetternammen tenei by foarkar yn it Frysk skreaun wurde moatte. De provinsje hat dat fersyk trochspile oan alle 31 Fryske gemeenten. Hast alle gemeenten dogge mei, allinne Harns leit dwers en hâldt as iennige fêst oan Hollânsktalige wetternammen. East- en Weststellingwerf kieze foar wetternammen yn it Stellingwerfsk en it Bilt hat de kar makke foar de nammen yn it Biltsk.

Foar de wetternammen yn dy streektalen hat Postma ek altiten pleite. Mei it yn praktyk bringen fan de eigentalige wetternammen wurdt dit jier in start makke. De gemeente Boarnsterhim wie it earste klear mei mar leafst 380 nammen yn de wetterrike gemeente. Op 27 febrewaris   waard de list bekend makke. Mei de komst fan de eigentalige wetternammen past it om in lokwinsk út te sprekken oan ús Bertus Postma, in trochsetter dêr’t in soad Friezen in foarbyld oan nimme kinne. Hulde!

Hindrik van der Meer hat oan Postma yn dichtfoarm hulde brocht. Syn fers stie yn de Ljouwerter krante fan 25 maaie yn de rubryk ‘Dwers’ fan Piter de Groot. Foar ús lêzers nimme wy dat fers hjir oer:

Boarne: J[an] J[ongsma], Lyts Frisia, tydskrift foar Fryske striid en literatuer, nû. LVI, nû. 3, sept. 2007, s. 34

Dantumadeel kiest Friese plaatsnamen, 25-04-2007 (A/WB-LC)

DAMWOUDE - Dantumadeel krijgt officieel Friestalige plaatsnamen. Per 1 oktober 2008 worden de Friese namen ingevoerd in de gemeentelijke basisadministratie. Hiermee wordt Dantumadeel de vijfde gemeente met Friese plaatsnamen, na Tytsjerksteradiel, Boarnsterhim, Littenseradiel en Ferwerderadiel.

Alleen de ChristenUnie stemde gisteravond tegen. Fractievoorzitter Ronald Dijksterhuis vond de kosten van ongeveer € 130.000 te hoog. Dat geld zou beter ingezet kunnen worden om jonge ouders te stimuleren hun kinderen Friestalig op te voeden, zo betoogde hij.

Roelof Bos (CDA) en Jerrit de Bruin (FNP) stelden dat de plaatsnamen in de ogen van de inwoners eigenlijk altijd al de Friese waren. Door deze namen officieel te gaan gebruiken, zal het gebruik van de Friese taal gestimuleerd worden, zo verwachten zij.

Boarne: Leeuwarder Courant, 25-04-2007

FNP-raadslid Groenhof eist 'Fryske nasjonaliteit', 24-04-2007 (A/WB-LC)

Sjoerd Groenhof (43) uit Harkema wil voortaan als Fries te boek staan in de administratie van Achtkarspelen. Op het gemeentehuis in Buitenpost verklaarde het FNP-raadslid gisteren principieel afstand te doen van de Nederlandse nationaliteit.

Roel Falkena earelid Frije Alliânsje, 20-04-2007 (A/WB-LC)

LEEUWARDEN - Op de ledegearkomste fan de Europeeske Frije Alliânsje yn Bilbao wurdt Roel Falkena fan Beetstersweach dizze wike foardroegen as earelid. De alliânsje is in Europeeske partij foar minderheden en regio’s. Op 9 juny 1981 tekene Falkena út namme fan de FNP as ien fan de njoggen partijen de ferklearring ta it oprjochtsjen fan de alliânsje. Sûnt dy tiid hat Falkena as ‘vice president’ diel útmakke fan it algemien bestjoer fan de Europeeske beweging en hat dêr de belangen fan de FNP en Fryslân yn Europa bepleite. Dit [Dat] hat der neffens de FNP ta laat dat de rjochten fan de Fryske taal en kultuer yn de romste betsjutting fan it wurd goed ankere binne yn Europeeske ferdragen [ferdraggen].

Champagne voor Friese waternamenstrijder, 16-03-2007 (A/WB-LC)

Door Willem Altena

BEETGUMERMOLEN - De 77-jarige Bertus Postma vierde gisteravond op bescheiden wijze zijn feestje. Hij heeft het, zo goed als in zijn eentje, toch maar voor elkaar gekregen dat vrijwel alle gemeenten in Fryslân de namen van hun vaarten, kanalen, plassen en meren in het ‘Frysk’ herdopen. Vanaf vandaag is het officieel.

Ïk wol hjir net al te bot eigenwiis en grutsk oer dwaan. Dochs ha myn frou en ik der in pear glêskes [gleskes] supermerksjampanje op nommen. No, dat smakke wol”, bekent Postma, in zijn woning in Beetgumermolen. “It is in bytsje in oerwinning foar mysels, mar fral ien foar de Fryske taal!”

Postma is in Friesland al jaren dé strijder voor Friese plaats- en waternamen. Na een kwart eeuw in Brabant basisscholieren te hebben onderwezen, houdt hij sinds 1987 de bestuurders van gemeenten en de provincie in Friesland bij de les. Alle gemeenteraden heeft hij meer dan eens luid en duidelijk toegesproken. “Ik jou yndied net gau op. Ik bin [der] ien fan: de kop derfoar en de holle net werom lûke.”

De stap van Tytsjerksrteradiel, in 1980, om geen tweetalige plaatsnamern meer te hanteren, maar voortaan uitsluitend de Friese te gebruiken, heeft Postma sterk gestimuleerd. Littenserafiel volgde, maar in Wûnseradiel stokte de strijd. “Ik tocht dat de sniebal wol trochrôlje soe, mar dat barde spitigernôch net. Surch op de barrikaden en in ried dy’t in pear ton foar njoggentjin nije plaknammen sûnde fan it jild fûn, wie te folle …”

Zat het met de Friese plaatsnamen op slot, met die voor de (125) wateren in deze provincie is het juist voortvarend gegaan. Binnen drie jaren zijn alle topografische kaarten van overheden van Friese waternamen voorzien. Verwacht mag worden dat particuliere uitgevers hun waterkaarten eveneens aanpassen. De gemeenten vervangen hun borden langs de waterkant geleidelijk.

De waddeneilanden doen niet mee. Op het vasteland valt Harlingen buiten de boot. De raad van die gemeente stemde met één stem verschil tegen de invoering van Friese waternamen. Verschillende steden, waaronder Sneek en Leeuwarden, willen der ´praktisch´ mee omgaan. Waternamen in de binnenstad die samenvallen met straten zoals Grootzand, Prinsengracht en Ooster Stadsgracht, blijven hetzelfde heten.

Enkele waternamen zijn in het Stadfries vertaald. Postma heeft daar alle vrede mee. Net als met die in Het Bildts en het Stellingwerfs.. `Ik ha noch ynsprutsen yn Eaststellingwerf, mar ik hie fansels gjin poat om op te stean. Earlik sein, fyn ik it wol moai dat de streektalen ek harren gerak krigen ha.`

In veel gevallen gaat het om in [het] in [‘t?] ere herstellen van de historische naam. Zo bekeken, is het allemaal heus niet zo schokkend, vindt Postma. “Sneekermeer wurdt Snitsermar. Minsken moatte der wer wat oan wenne, mar dat giet gau genôch.”

Zijn waakhondfunctie zal hij trouw blijven vervullen. Als overheden, waterschap, vervoersondernemers, woningcorporaties, ondernemingen en – niet te vergeten – de media in de fout gaan, kunnen ze een corrigerend briefje of telefoontje verwachten. Postma: “Ik hâld se blikskaters goed yn de gaten.”

Bloedsloot wordt Bluodderige Feart

Leeuwarden - Een groepje deskundigen op het provinciehuis in Leeuwarden heeft na veel wikken en wegen – en vooral het raadplegen van historische kaarten – een lange rij van Friese waternamen samengesteld. Een kleine greep daaruit. Slotermeer-Sleattemer Mar, Jaarlasloot-Jellegat (Dongeradeel), Casper de Roblesdiep-Knillesdjip, Nauwe Deel-Neardiel, Siegersdiep-Sydsdjip (Boarnsterhim), Zoutepoel-Sâltpoel, Engelaanwijk-Ingeloane (Dantumadeel), Fluessen-De Fluezen, Derde Kruiswijk-Dadde Krunswiek (Ooststellingwerf), Joustervaart-Jouster Feartsje, Slotermeer-Sleattemer Mar, Het Wijd-Et Wiede (Weststellingwerf), Bloedsloot-Bluodderige Feart (Wûnseradiel). Maar: Prinses Margietkanaal en Lauwersmeer houden hun Nederlandstalige namen,

Boarne: Leeuwarder Courant, 16-03-2007

Dantumadeel kiest Friese plaatsnamen, 21-02-2007 (WB-LC)

Ook straatnamen in het Fries

Damwoude – Een meerderheid in de raad van Dantumadeel wil dat de plaats- en straatnamen in de gemeente officieel Friestalig worden.  CDA, PvdA, FNP en SGP dienden hiervoor gisteravond amendementen in. De vier partijen hebben in de raad elf van de zeventien zetels. Het definitieve besluit wordt later genomen.

De Friese namen worden officieel ingevoerd op 1 oktober 2008, maar de gemeenten neemt tien jaar de tijd om de plaatsnaamborden daadwerkelijk te verfriezen. De ChristenUnie is tegen en wil een referendum over de kwestie.

De discussie ging vooral over de kosten van de invoering. De voorstanders verwachtende kosten te kunnen drukken door de borden pas te vervangen als ze afgeschreven zijn. In dat geval zou er geen sprake zijn van extra vervangingskosten.

De ChristenUnie becijferde juist een prijskaartje van € 400.000. Dit was volgens fractievoorzitter Ronald Dijksterhuis berekend op basis van de kosten in de gemeente Littenseradiel.

Volgens hem zou het vertalen van de plaatsnamen “geld weggooien” zijn. “Omdat het namelijk niet nodig is.” De meerderheid van de burgers is volgens hem tegen. Een referendum tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 zou dat moeten uitwijzen. De kosten daarvoor bedragen volgens Dijksterhuis € 50.000 tot € 60.000. De partij kreeg hiervoor steun van D’82.

Jelte Couperus van de FNP stelde dat de overheid voor de zwakkeren en het zwakke in de samenleving moet opkomen. Het Fries valt daar volgens hem ook onder. Door de Friese plaats- en straatnamen bovenaan op de borden te zetten, zou de positie van het Fries versterkt worden.

Volgens wethouder Siepie Hylkema zouden de plaatsnaamborden binnen tien jaar voor € 35.000 vervangen kunnen worden. De verdere kosten, zoals voor het aanpassen van het gemeentelijke computersysteem, zouden enige tienduizenden euro’s bedragen.

Dantumadeel zou de vijfde gemeenten worden na Tytsjerksteradiel, Boarnsterhim, Littenseradiel en Ferwerderadiel.  

Boarne: Leeuwarder Courant, 21-02-2007

Meer Fries voor peuter en kleuter, 15-02-2007 (A/WB-LC)

LEEUWARDEN - Het aantal Friestalige peuterspeelzalen en kinderdagverblijven groeit snel. Er zijn inmiddels 55 Friestalige of tweetalige opvangcentra. Dat is vijf keer zo veel als vier jaar geleden. Het Sintrum Frysktalige bern-opfang begon in 2003 met elf peuterspeelzalen waar het Fries werd gebruikt als voertaal. Eind dit jaar zijn het naar verwachting al 65. Het gaat dan om vierduizend kinderen die Fries of tweetalige opvang krijgen.

De meeste van deze opvangcentra zijn gevestigd in Wymbritseradiel, Achtkarspelen, Gaasterlân-Sleat, Littenseradiel, Franekeradeel en in bescheidener mate in Leeuwarden en Heerenveen. Op de Waddeneilannen, in de Stellingwerven, Het Bildt, Bolsward, Skarsterlân en Lemsterland is amper animo.

Boarne: Leeuwarder Courant, 15-02-2007

Pjutteboartersplak offisjeel twatalich, 10-01-2007 (A/WB-AC)

Pjutteboartersplak De Springplank yn Earnewâld hat it earste sertifikaat foar twatalich pjutteboartersplak krige.