Zoeken naar de beste promotie van het Fries, 17-02-2007 (A-LC) Zoeken naar de beste promotie van het Fries, 17-02-2007 (A-LC) Door Marscha van der Vlies
LEEUWARDEN – Beleid om de Friese taal steviger in het zadel te helpen is er genoeg. De praktijk blijft echter hopeloos achter. De Friese taal zit namelijk in het gedrang, weet Reinier Salverda van de Fryske Akademy. Moet de taal bij de mensen worden ingepeperd of moet het toch echt van binnenuit komen?
Om deze vraag draaide het gisteravond onder meer tijdens een verkiezingsavond over de toekomst van de taal. De Ried fan de Fryske Beweging hield de avond met vertegenwoordigers van zeven politieke partijen en ongeveer veertig bezoekers onder wie vooral politici en een enkele jongere.
Duidelijk is dat alle partijen de taal een toekomst willen geven. In de manier waarop schuilt het verschil. De FNP kiest voor dwingende aanpak en wil een Deltaplan. FNP’er Roel Falkena lanceerde zelfs een plan mensen die een belangrijke functie hebben een financiële prikkel te geven als zij Fries praten. Zijn idee ging alle fracties te ver. De VVD wil mensen er vooral vrij in laten.
De PvdA wil zich vooral richten op mensen die wel Fries kunnen spreken, maar het niet meer doen. “Der moat ûndersyk nei komme. Dat is ynteressant. Ik wol gjin enerzjy stekke yn minsken dy’t net kinne of wolle”, aldus Jannewietske de Vries.
GrienLinks kiest voort een gastvrije aanpak. “Jo moatte jo thúsfiele yn de provinsje. It Frysk moat net as in bedriging beskôge wurde. Jo moatte net hurd trochdaverje, mar minsken meinimme nei it moaie fan it Frysk”, stelde Ilona Groeneveld namens deze partij.
Mensen opleggen Fries te spreken, is niet de manier, vindt ook het CDA. Onderwijs is een belangrijke manier waarop kinderen Fries leren”, aldus Geart Benedictus van het CDA.
Voor de directeur van de Fryske Akademy kan het in elk geval niet ver genoeg gaan. Salverda wil met de Christelijke Hogeschool Nederlands een lectoraat meertaligheid instellen. . `Hiermee kan de geringe kennis [??] die er is, verspreid worden. Dat gebeurt nu ook nauwelijks, terwijl veel mensen, ouders bijvoorbeeld, vragen hebben.” Verder moet er volgens de nog niet-Fries sprekende Akademy-directeur nog veel meer gebeuren. “Docenten moeten Fries leren en er moet een Friese school komen. Een onderzoek moet aantonen wat er gebeurt wanneer Fries opgevoede kinderen op school ineens Nederlands gaan spreken..”
Voor een groepje jongeren duurde het wachten op de pauze al bijna te lang. “Ditsoarte fan gesprekken wiene der tsien jier ferlyn en sille oer tsien jier wol wer fierd wurde”, zei Elizabeth Hietkamp die van tevoren had aangekondigd een pittige bijdrage aan de discussie te willen leveren. “It is sa negatyf. Wy geane mei ís literêre klups en positive aktiviteiten sels wol troch. Hjir berikke wy neat.” [LC, s. 13]
Directeur Fryske Akademy wil tweetalige verkeersborden
Van onze verslaggever
LEEUWARDEN – De informatie op verkeersborden in Friesland zou zowel in het Nederlands als in het Fries moeten. “Dat doen ze in Brussel ook. Daar kunnen we hier nog eens wat van leren”, aldus Reinier Salverda. Hij is sinds vorige zomer directeur van de Fryske Akademy. Zo’n initiatief heeft volgens Salverda alles te maken met “klantvriendelijke veeltaligheid”, wat in Friesland vaker zou moeten voorkomen.
“Zo beantwoordt de gemeente Leeuwarden Friese correspondentie in het Fries”, aldus Salverda, die nog geen Fries durft te spreken in het openbaar. “Dat er in het Heerenveense ziekenhuis de Tjongerschans de regel geldt dat verpleegkundigen patiënten niet in het Fries moeten aanspreken, is zot. Ik neem aan dat ze zich daar ook niet aan houden. Smalle marges spelen in dit land te vaak een hoofdrol.” [s. 1]
Boarne: Leeuwarder Courant, 17-02-2007 [8 flaters yn it Frysk fan de ferslachjouster hawwe wy ferbettere, FFU]
Neiskrift FFU:
Wy kinne ús de teloarstelling fan de jongerein oer de bydrage fan de provinsjale politisy oan de ferkiezingsjûn fan de Ried fan de Fryske Beweging (16-02-2007) goed begripe. Elisabeth Hietkamp hie gelyk doe’t se tsjin ferslachjouster Marscha van de Vlies opmurk, dat der in soad praat by wie dat der tsien jier ferlyn ek al wie (LC 17-02-2007). Aldfrinzich praat dus. Wy hawwe ús dêr lyk as sy ek oer besaud. In protte fan wat guon fan ús politisy te sizzen hiene, wie en is syn hâldberheidsdatum al lang foarby. Sa as it romantyske idee dat jo de lju op frijwillige basis liede moatte nei ít ‘moaie fan it Frysk’ en dat it dan wol klear komt. Dierbere, naive dweperij, liket ús ta. Mar hie ús jongerein dochs net better fiks op de tromme slaan kinnen om guon fan dy heal sliepende, slûge en sleauwe politisy ris echt wekker te roffeljen? Der moat ommers hiel wat mear barre as it fieren fan in taalpolityk dy’t rjochte is op in nocht-en-wille-promoasje. Dat helpt amper. Sjoch ús fierdere kommentaar by Sjerp & Jittik (4), febrewaris 2007. Wy bepleitsje op dat plak de needsaak fan in effektyf ‘oanfalsplan’ foar it Frysk.
As FFU sille wy krewearje foar sa’n oanfalsplan. Wy wachtsje ek op jo stipe en help. Bygelyks troch jo as FFU-lid op te jaan. Mear as € 10 binne jo net kwyt (2007). Meel ús efkes.