Helderheid nodig over Fries op scholen, 20-03-2007 (A-LC) Helderheid nodig over Fries op scholen, 20-03-2007 (A-LC) Friese scholen en beleidsmakers moeten meer helderheid krijgen over de eisen aan het Fries in het onderwijs. Die boodschap wil gedeputeerde Bertus Mulder eind deze maand verkondigen bij de Raad van Europa in Straatsburg. Onder de arm heeft hij dan een rapport, dat in opdracht van de provincie is gemaakt door onderzoeksbureau Mercator van de Fryske Akademy. Het rapport is gisteren gepresenteerd in het Provinsjehûs.
Mercator bracht in kaart hoe zeven lidstaten van de Europese Unie – waaronder Nederland – omgaan met hun minderheidstalen. Al deze landen hebben een Europees handvest ondertekend, waarin onder meer is vastgelegd hoeveel aandacht het onderwijs aan die taal zal besteden. Nederland tekende voor een ‘substantiële’ plaats in het basisonderwijs. Dan zou het moeten gaan om minimaal zes uren Fries per week op basisscholen. Voor het voorgezet onderwijs tekende Nederlqand voor het laagste niveau: ‘integraal’, wat neerkomt op minimaal één vak in het Fries.
In de praktijk komen Friese scholen die afspraken lang niet na. Te weinig basisscholen doen iets met het Fries, en dan vaak ook nog slechts één lesje per week. Onderwijzers zijn lang niet allemaal in staat om het Fries goed te gebruiken. En de scholen in het voortgezet onderwijs komen al helemaal niet toe aan het afgesproken minimum. Fries is hoogstens een keuzevak en zeker geen ‘integraal’ onderdeel van het lespakket.
Toezicht is er echter nauwelijks, al heeft de Inspectie van het Onderwijs sinds vorig jaar in Friesland wel de plicht op hierop toe te zien. Inmiddels is dat ook vertaald in tijd: veertig werkdagen, die inspecteur Jan Oudeboom vooral zal steken in advieswerk en het opstellen van een kader voor beoordeling. Maar voorlopig is [het] nog altijd erg onduidelijk waar de ondergrens ligt, stelde Mulder gisteren. “Ek foar it ûnderwiis is it goed [om] dêr helderheid oer te hawwen.”
Op scholen is veel meer mogelijk, nu onderwijsbegeleidingsdienst Cedin lesmethoden heeft ontwikkeld op vier niveaus. Ook scholen met weinig Friestalige leerlingen kunnen hier goed mee uit de voeten. Nu is het zaak, aldus Mulder, om vanuit Europa helderheid te krijgen over de eisen die de politiek moet en mag stellen. “Wy moatte fêststelle wat dat ‘substantieel’ no ynhâldt.”
Uit het onderzoek blijkt dat landen hier verschillend mee omgaan en dat het Friese onderwijs nog wel een duwtje kan gebruiken. Ook de lerarenopleidingen kunnen op dit gebied wel meer doen. Maar de route langs de Raad van Europa is volgens Mulder vooral goed om de Nederlandse overheid te dwingen het Europees handvest serieuzer te nemen. Als de ministers in die raad de ondergrens gezamenlijk vaststellen, moet Nederland wel kiezen: het handvest alsnog afwijzen of integraal uitvoeren.
Mulder presenteert het rapport eind deze maand in de commissie Cultuur en Onderwijs van het Congress of Local and Regional Authorities (CLRAE) en in mei doet hij dat in een plenaire zitting. Dit is zijn laatste optreden als gekozen lid van de CLRAE.
Boarne: Leeuwader Courant, 20-03-2007
FFU: Is it winliken net skandalich dat wy Europa nedich hawwe om it Haachske bewâld te twingen syn plicht te dwaan? Wêr’t in lyts lân al net lyts yn is. Wy winskje Mulder yn Straatsboarch alle sukses ta.
Fierders binne wy fan betinken dat it fuortset ûnderwiis, lykas it basisûnderwiis, ek in substansjeel part fan syn ûnderwiis yn it Frysk jaan moat en dat de Fryske taal en kultuer, lykas it Hollânsk/Nederlands, in normaal (ferplichte te folgjen) eksamenfak wurde moat. It Frysk yn Fryslân heart net ûnlykweardich en ûnlykberjochtige te wêzen oan it Hollânsk. Wy neame soks diskriminaasje. In ‘beskaafd’ lân ûnweardich.