GS spreken bestuur festival aan op Fries, 12-10-2007 (A-LC)

LEEUWARDEN - De provincie gaat met het bestuur van het Frysk Festival praten over het gebruik van het Fries. Maar ze zijn het er over eens dat de Friese taal niet centraal hoeft te staan in het nieuwe festival. Dat blijkt uit de schriftelijke antwoorden van Gedeputeerde Staten op vragen die Gryt van Duinen (PvdA)aan hen stelde.

De nieuwe artistiek leider van het Frysk Festival, de Vlaming Guy Coolen, zei onlangs in deze krant dat de Friese taal weliswaar een plek in het nieuwe festival krijgt, maar dat het geen hoofdrol vervult. Dat staat ook in de zogeheten ‘Handreiking voor een toekomstig Frysk Festival’, die de festivalwerkgroep vorig jaar aan het provinciebestuur heeft aangeboden: “Het toekomstig Frysk Festival zal meer dan in het verleden een internationaal (Europees) karakter krijgen. De Friese taal kan gebruikt worden als dat functioneel is, echter het Frysk Festival is niet specifiek bedoeld om de Friese taal te promoten.”

Uiteindelijk gaat het tussen Van Duinen en GS om één woordje”’Allinnich’. ‘Wy hawwe ynstimd mei de Handreiking, dy’t stelt dat it Frysk brûkt wurde kin wêr’t dat funksjoneel is en dat is in folle rommere ynterpretaasje as ‘allinnich’, aldus GS. Toch zien ze reden om hierover met het festivalbestuur te gaan praten.

In de Handreiking staat ook dat het festival, dat in de zomer van 2008 plaats zal vinden, zich op de podiumkunsten zal concentreren. “Het moet bij de inrichting gaan om kunst en niet om entertainment voor de Friezen.”

Boarne: Leeuwarder Courant, 12-10-2007

Neiskrift FFU:
En no mar hoopje dat it Frysk aanst net marzjinaal brûkt wurdt. Wy binne it iens mei Sietse de Vries yn de Ljouwerter Krante (25-09-2007), dy’t yn in artikel seit dat it Frysk yn it Frysk festival winliken hielendal net ‘functioneel’ wêze hoecht. Wy tinke dat it ‘gewoan’ folweardich brûkt wurde moat. Dêr hat ús taal rjocht op. Wy litte Sietse de Vries syn artikel hjirûnder folgje.

Fries hoeft helemaal niet functioneel te zijn

Leuk zo’n Vlaamse topper als leider van het Frysk Festival. Maar wat hij zegt over het Fries is nogal bedenkelijk.

SIETSE DE VRIES
redacteur LC

Weg met al die valse bescheidenheid, de lat moet zo hoog mogelijk. De Vlaamse cultuurpaus Guy Coolen heeft grote plannen voor het Frysk Festival van 2008. Prima. Tegelijk is hij realistisch genoeg er geen tweede Holland Festival van ter maken. Ook prima.

Op één punt verdient hij echter enige begeleiding vanuit Friesland: de taal. Coolen wil het Fries gebruiken als het functioneel is. Voor het Fries is in het door hem geprogrammeerde festival geen hoofdrol weggelegd, zei hij vrijdag in een interview met deze krant. In de voorgaande afleveringen van het Frysk Festival was voor de eigen taal evenmin een hoofdrol weggelegd. In de opera ‘Orfeo Aqua’ in 2000 werd geen woord Fries gesproken en ook de inbreng uit de hoek van de beeldende kunst zal dat jaar weinig hebben bijgedragen aan de bevordering van het Fries. Hoeft ook niet, het Frysk Festival is er niet ter eer en meerdere glorie van de taal. Het grote verschil tussen de plannen van Guy Coolen en de vorige festivals betreft echter wel degelijk de plek van het Fries. Bij eerdere edities werd niet gerept over functionaliteit. Rients Gratama maakt een revue in een tent. Tryater een voorstelling in een voetbalstadion, dichters maakten verzen op een oude zeedijk: het gebeurde allemaal in het Fries. Niet omdat het functioneel was, maar om de dooreenvoudige reden dat het Fries de moedertaal van de artiesten was.

Zoals voor een Nederlandse schrijver of theatermaker het gebruik van het Nederlands vanzelf spreekt, zo bedient menig Friese artiest zich zonder veel nadenken van het Fries. Het iepenloftspul van Jorwert maakt momenteel moeilijke tijden door, maar wat men daar straks ook bedenkt om financieel weer boven Jan te komen, de overstap naar een andere taal zal geen onderdeel van de discussie uitmaken.

De iepenloftspullen trekken ieder jaar duizenden toeschouwers, niet ondanks, maar juist dankzij het Fries. Hoe vaak immers krijgt het publiek de kans om buiten Tryater en de plaatselijke toneelvereniging van Friestalige podiumkunst te genieten? Dat alleen al zou een reden moeten zijn om tijdens het Frysk Festival een flink aantal Friestalige theaterproducties te presenteren.

Het Fries slechts gebruiken als het ‘functioneel’ is, doet niet alleen geen recht aan de positie van de moedertaal van de meeste Friezen, het houdt ook te weinig rekening met het potentiële festivalpubliek.

Coolen zegt terecht geen tweede Holland Festival na te streven. Het Holland Festival biedt een internationale staalkaart aan avantgardistisch theater. In de Randstad is daar een publiek voor, in Friesland - gezien de omvang en samenstelling van de bevolking - niet. De gemiddelde theaterbezoeker in Friesland zit eerder op iets anders-dan-anders in het Fries te wachten dan op avantgarde van buiten.

Een bijkomend probleem voor Guy Coolen is dat de hem adviserende directies van instellingen als Keunstwurk, Tryater (afhankelijk van de lopende sollicitatieprocedure) en het Fries Museum net als hij Nederlandstalig zijn. Op zich geen probleem, ze dragen het Fries ongetwijfeld een warm hart toe – maar voor geen van hen is het Fries vanzelfsprekend.

Wie blijft er dan over om Guy Coolen te vertellen dat het Fries gewoon een taal is die je op straat, op papier en op het podium net zo kunt gebruiken als iedere andere taal? Dat het Fries dus helemaal geen hoofdrol nodig heeft en ook niet functioneel hoeft te zijn om het gewoon de plaatst te geven waar het recht op heeft?

<< Werom nei 'Aktueel 2007'