Friesland baas over Friese les, 17-03-2008 (A-LC/OF) Friesland baas over Friese les, 17-03-2008 (A-LC/OF) Door Atze Jan de Vries
DEN HAAG - Het rijk moet de regie over het Fries in het basis en voortgezet onderwijs bij de provincie Friesland neerleggen. Dit adviseert een landelijke commissie. Voor de basisscholen kan dit forse gevolgen krijgen. Die komen dan niet meer weg met drie kwartier taalles per week. Dat wordt dan al snel opgeschroefd naar zes uur.
Veel meer Friestalige les is mogelijk in het concept van de drietalige basisschool. In een aantal dorpen draaien die al jaren met succes.
Op die scholen is wekelijks op een vast aantal dagen Nederlands de hoofdtaal en op andere dagen Fries. In de groepen zeven en acht komt daar nog een halve dag Engels bij.
“De trijetalige basisskoalle hat de takomst”, zegt gedeputeerde Jannewietske de Vries. Zij is “hartstikke wiis” met de voorstellen van de decentralisatiecommissie onder leiding van CDA- coryfee Tineke Lodders. Die wil “rijkstaken op het terrein van de Friese taal zoveel mogelijk naar de provincie decentraliseren”.
De Friese taal in het onderwijs is daarvan veruit het belangrijkste onderwerp, zegt De Vries, Friesland heeft voorgesteld een stuurgroep samen te stellen die moet uitzoeken wat nodig is aan geld en menskracht om het toezicht op het Fries over te nemen van het rijk.
Een eenvoudige overheveling van wat het rijk nu doet, volstaat niet, omdat Friesland vindt dat de rijksoverheid altijd veel te weinig heeft gedaan aan Fries in het onderwijs. “It wurdt noch spannend”, zegt De Vries. Wat er in het voortgezet onderwijs gaat veranderen, is nog niet duidelijk.
Ook over Omrop Fryslân krijgt de provincie meer te zeggen. Het gaat dan vooral over wat deze omroep volgens het provinciebestuur aan extra’s nodig heeft in vergelijking met andere regionale omroepen. “Wy sizze dat Omrop Fryslân soarch hat foar de Fryske taal en kultuer. Foar oare omroppen jildt dit [= dat] net”, zegt De Vries.
De commissie onder leiding van Lodders wil enkele miljarden euro’s aan rijkstaken op het bordje van de provincies leggen. Het gaat om klussen op de terreinen wonen, werken, platteland en cultuur, verkeer en bestuur. Met taken als armoebestrijding moeten de provincies zich niet meer bezighouden, vindt de commissie.
Vanmiddag zijn de plannen gepresenteerd. Het kabinet moet er nog over beslissen. De provincies willen uiterlijk in mei een akkoord.
Boarne: Leeuwarder Courant, 17-03-2008
Omrop Fryslân, 17-03-2007: Alle rykstaken op it mêd fan de Fryske taal en kultuer moatte oer nei de provinsje Fryslân. Dat advisearret in lanlike kommisje ûnder foarsitterskip fan CDA-topstik [kopstik?] Tineke Lodders. It giet dan om taken op it mêd fan it ûnderwiis yn it Frysk, mar mooglik ek om it Fryske mediabelied. De kommisje wol dat der sa gau as mooglik [is] in stjoergroep ynstallearre wurdt dy’t útstellen makket. De provinsje is wiis mei it advys-Lodders.
De provinsje kin dan lang om let sels bepale hoe’t de jilden foar taal en kultuer brûkt wurde. Ryk en provinsje binne it yn ’e praktyk geregeld ûniens oer it útfieren fan earder makke ôfspraken oer it Frysk. It kabinet moat noch al ynstimme mei de útstellen fan de kommisje Lodders. Download it rapport-Lodders
FFU: Yn it rapport Ruimte, Regie en Rekenschap, it rapport fan de Gemengde commissie decentralisatievoorstellen (17 maart 2008) stiet op side 36 (par. 3.2.1.6):
“Friese Taal
De commissie adviseert om rijkstaken op het terrein van de Friese taal zoveel mogelijk naar de provincie Fryslân te decentraliseren. Hiertoe volgt de commissie het voorstel van de provincie om een tijdelijke stuurgroep te installeren. Deze stuurgroep zal bestaan uit leden afkomstig van zowel de provincie Fryslân als het rijk. De stuurgroep doet binnen een half jaar voorstellen voor een samenhangende decentralisatie en coördinatie voor taken die verband houden met de Friese taal.”
Wy binne, lykas de Provinsje, ek wiis mei it advys-Lodders.