Provincie wil Fries in contacten met Europa, 04-04-2008 (A-LC/FD) Provincie wil Fries in contacten met Europa, 04-04-2008 (A-LC/FD) DEN HAAG - Het provinciebestuur zal het rijk vragen Friestalige correspondentie met de Europese Unie mogelijk te maken. Gedeputeerde Jannewietske de Vries zei dit gisteren in reactie op een voorzet van Europees commissaris Orban, eerder deze week in deze krant.
De Unie sloot eerder met Spanje een akkoord over schriftelijke stukken van Catalanen, Basken en Galliciërs. Voor wie in het Fries wil communiceren, kan hetzelfde gelden, op voorwaarde dat de Nederlandse overheid met een verzoek komt, sprak Orban. Friesland zal de Nederlandse overheid verzoeken dit te doen. De Vries gaat ervan uit dat Nederland, net als Spanje, ervoor zorg draagt dat de reacties van de Unie op de in het Fries geschreven stukken op kosten van de landelijke overheid een Friese vertaling krijgen.
Als er deze kabinetsperiode een procedure start om het Nederlands een grondwettelijke bescherming te geven, lift het Fries automatisch mee, zegt de gedeputeerde. Die toezegging heeft ze gekregen van minister Guusje ter Horst van binnenlandse zaken.
Boarne: Leeuwarder Courant, 04-04-2008
Eurocommissaris; taalkeuze moet vrije keuze zijn, 04-04-2008 (A-FD)
ERIK BETTEN
Leeuwarden - Wat kunt u, een Roemeen, inwoner van een nieuwe EU-lidstaat, ons als eurosceptisch land vertellen over het belang van Europa? De vraag bracht eurocommissaris Orban, gisteravond te gast in It Aljemint in Leeuwarden, wat van zijn stuk.
“Het is voor mij moeilijk voor te stellen dat ik dat uit moet leggen in een land dat al vanaf het begin tot de Europese Unie behoort. Maar misschien is het juist door dat lange lidmaatschap dat veel mensen hier het belang wat uit het oog hebben verloren. Hier is mede door de unie al tientallen jaren geen oorlog meer, geen armoede. Voor mijn land geldt dat niet. Tot voor kort woedde er een oorlog aan onze grenzen (het voormalige Joegoslavië, EB) en ook de armoede ligt nog vers in het geheugen bij de Roemenen. Voor ons is het belang van een verenigd Europa evident.”
Orban sprak gepassioneerd over de waarde van Europa. “Dat moeten we blijven uitleggen, en dat moeten mensen in hun eigen taal kunnen horen.” Taalbeleid was het eigenlijke onderwerp van de discussieavond met Orban, en van het hele bezoek van de eurocommissaris aan de provincie. Waar de meeste commissarissen niet verder komen dan Den haag, is Orban ook vandaag nog in de provincie te vinden. De Roemeen is de eerste Brusselse bewindsman die zich richt op meertaligheid in de EU. Dit najaar wil hij met een actieplan komen voor minderheidstalen, en met zijn bezoek aan Fryslân wil hij ideeën opdoen.
Drietalige school
Een idee dat aansloeg bij Orban was dat van de drietalige school. Vanochtend bezocht hij cbs De Frissel in Veenwouden om de praktijk mee te maken van basisonderwijs dat afwisselend in het Fries en het Nederlands, en voor de bovenbouw ook een dag per week in het Engels wordt gegeven. Het is een aanpak die werkt, blijkt uit het vergelijkend onderzoek dat acht jaar lang is gehouden op zeven drietalige scholen en een groep controlescholen met onderwijs in het Nederlands. Het onderzoek door Jehannes Ytsma , in 2005 plotseling overleden, werd gisteren in een eindrapport gepresenteerd. De conclusies waren al bekend: op de drietalige scholen zijn de kinderen na acht jaar beter in het Fries, en net zo goed in Nederlands als op reguliere basisscholen. De angst dat het Nederlands onder de Friese lesdagen lijdt, blijkt ongegrond. Inmiddels werken vijftien scholen drietalig. “De keuze voor een taal moet een individuele keuze zijn, en niet worden opgelegd”, vond Orban. Hij verwees naar een rapport dat hij had laten schrijven door een groep onder leiding van de Frans-Libanese schrijver Amin Maalouf. “Daarin staat dat taal en identiteit zo hecht verbonden zijn, dat het beperken van de ruimte voor de moedertaal grote gevolgen kan hebben. Migranten zouden de taal van hun nieuwe land moeten leren. Maar ook de gelegenheid moeten krijgen om hun eigen taal en cultuur te ontwikkelen. Dat maakt de integratie sterker. Ik weet dat dit in Nederland controversieel is, want in 2004 is hier besloten om onderwijs in migrantentalen te verbieden.”
In It Aljemint leefde onder de aanwezige Friezen de hoop dat Orban concrete maatregelen zou kunnen nemen om de positie van het Fries te versterken. Bijvoorbeeld door Den Haag te verplichten om het Europees handvest voor regionale talen uit te voeren. “Dat kan ik niet doen, want het is een handvest van de Raad van Europa, niet van de Europese Unie”, legde hij uit. Ook over andere maatregelen sprak Orban zich niet uit, omdat hij niet vooruit wilde lopen op zijn eigen plan dat dit najaar komt. [s. 1]
‘Bevoegdheid graag, niet zonder geld’
Gedeputeerde De Vries benadrukte gisteren dat geld en bevoegdheid hand en hand moeten gaan bij het taalbeleid. Tijdens de discussieavond in It Aljemint met eurocommissaris Orban verwees ze naar het advies van de commissie-Lodders aan de regering om het taalbeleid voor Fries te laten bepalen door de provincie Fryslân. De Vries is daar blij mee, maar waarschuwt wel voor te grote verwachtingen van de overdracht van bevoegdheden, als Den Haag geen geld meegeeft. De Vries liet zien hoe het Fries wat financiële ondersteuning betreft nog veel te winnen heeft. Het Rijk betaalt nu 4,5 miljoen euro, de provincie 7 miljoen euro. Dat valt in hert niet bij de vele tientallen miljoenen euro’s die per jaar vrijkomen voor Baskisch, Catalaans of Welsh. Zelfs het Schotse Gaelic, dat door minder mensen wordt gesproken, kan op ruimere steun rekenen.
Orban knikte wel bij de presentatie van De Vries, maar zweeg. Over beslissingen van de Nederlandse regering heeft hij weinig te zeggen. [s. 11]
Boarne: Friesch Dagblad, 04-04-2008
FFU: Sjoch foar de trijetalige skoalle it ûndersyk: Bernie van Ruijven en Jehannes Ytsma, Trijetalige Skoalle yn Fryslân. Onderzoek naar de opbrengsten van het drietalige onderwijsmodel in Fryslân. Ljouwert/Leeuwarden: Fryske Akademy, 2008.
En ek: Een heilzame uitdaging. Hoe de taalverscheidenheid Europa tot een hechter geheel kan maken. Voorstellen van de Groep van intellectuelen voor de interculturele dialoog, ingesteld op initiatief van de Europese Commissie (groep onder voorzitterschap van Amin Maalouf), Brussel, 2008.
Boarne: Europa Press Releases, http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?2415-753
Het Nederlandstalige rapport in pdf-formaat: http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?2416-753