Fryske Rie in brief aan ministers: ‘Rijk moet taken voor Fries overdragen’, 19-09-2008 (A-FD) Fryske Rie in brief aan ministers: ‘Rijk moet taken voor Fries overdragen’, 19-09-2008 (A-FD) Leeuwarden - Het kabinet en de Tweede Kamer moeten hoognodig werk maken van de overdracht van rijkstaken op het gebied van de Friese taal en cultuur aan de provincie. Dat schrijft de Fryske Rie in een brief aan de ministers van Binnenlandse Zaken, van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en aan de Tweede Kamer. In de brief dringt de Rie er ook op aan dat de provincie Fryslân bevoegdheid krijgt om wetten en regels op het gebied van Friese taal en cultuur op te stellen.
De Fryske Rie heeft de brief verstuurd naar aanleiding van een rapport van een commissie van deskundigen van de Raad van Europa. De commissie heeft bekeken of Nederland zich wel houdt aan het Handvest voor minderheidstalen. In dat Handvest worden tal van aanbevelingen gedaan die ervoor moeten zorgen dat de Europese minderheidstalen overeind blijven. Nederland heeft het Handvest tien jaar geleden ondertekend en zich daardoor verplicht om de aanbevelingen over te nemen en uit te voeren.
Uit het rapport blijkt dat Nederland bij het overnemen van de aanbevelingen ernstig in gebreke blijft. ,,Het totale beeld met betrekking tot het toepassen van het Handvest is erg teleurstellend en helaas ook niet erg hoopgevend voor de toekomst”, citeert de Fryske Rie uit het rapport.
Een van de belangrijkste aanbevelingen van de commissie betreft de overdracht van rijkstaken aan het provinciale bestuur. De Rie is daar sterk voorstander van, blijkt uit de brief aan de ministers en de Kamer. Volgens de Rie is het wel zaak dat de provincie dan ook wetten en regels mag opstellen. Zolang het rijk die bevoegdheid houdt, blijft de Raad van Europa in Den Haag verhaal halen als het Handvest niet of maar ten dele wordt uitgevoerd.
Nederland moet volgens de Rie vooral op onderwijsgebied ,,een grote inhaalslag” maken. Uit het rapport blijkt immers dat het Fries nog veel te weinig ruimte krijgt in speelzalen en het basisonderwijs. Bovendien missen veel leerkrachten de bevoegdheid om de taal te onderwijzen.
Ook in het voortgezet onderwijs is er een tekort aan bevoegde docenten. Daar wordt de positie van het Fries bovendien aangetast door de verlaging van de kerndoelen voor het Fries.
Nederlands voertaal
Binnenkort bespreekt het consultatief orgaan, dat naleving van het Handvest bewaakt, de kritiek van de commissie met minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken. Diezelfde minister liet op Prinsjesdag overigens weten dat in de Grondwet moet komen te staan dat het Nederlands in Nederland de voertaal is. Zo wil de minister voorkomen dat het Nederlands ooit wordt vervangen door bijvoorbeeld het Engels. Volgens Ter Horst betekent invoering van het Nederlands als voertaal niet dat het Fries wordt verboden. ,,Waar het om gaat is dat iedereen in Nederland zich in het Nederlands moet kunnen uitdrukken. Maar dat mensen daarnaast nog andere talen spreken, is alleen maar fantastisch.”
Friese Statenleden vinden juist dat het Fries beter in de Grondwet moet worden verankerd. Een delegatie van de zeven Friese Statenfracties gaat 1 oktober naar Den Haag om dat standpunt onder de aandacht te brengen.
Boarne: Friesch Dagblad, 19-09-2009
FFU: Klik it oanbelangjende brief fan de Fryske Rie oan op ús webstek by ‘Brieven 2008, útgien’ (15-09-2008). Sjoch ek by ‘Aktueel 2008’, Statenleden voeren actie voor Fries in Den Haag, 18-09-2008 (A-LC).