Taalmissie wacht taaie klus in Den Haag, 30-09-2008 (A-LC) Taalmissie wacht taaie klus in Den Haag, 30-09-2008 (A-LC) Door Atze Jan de Vries
DEN HAAG - De Friese politiek reist morgen naar Den Haag om de Tweede Kamer te vragen het Fries net als het Nederlands grondwettelijke bescherming te geven. Maar het is de vraag of de missie nog zin heeft. Minister Guusje ter Horst heeft de deur keihard dichtgeslagen.
Friesland moet zijn hoop in eerste instantie vestigen op de coalitiepartijen CDA, PvdA en ChristenUnie. Die gaan zover nog niet als de minister eerder deze week.
Wettelijke bescherming voor het Fries, grondwettelijke voor het Nederlands. Zo’n grondwettelijke vermelding verplicht de overheid tot meer inspanning, zegt CDA-kamerlid Jan Schinkelshoek. Dat is hard nodig: “Ik verwijt Nederland te laks te zijn als het gaat om de taal.”
Voor het Nederlands is de Grondwet gepast, omdat de taal in het hele rijksgebied voertaal is, vindt de CDA’er. Met het Fries is hij daar (nog) niet aan toe, maar hij staat open voor argumenten vanuit Friesland.
Een risico is volgens hem dat vervolgens andere taalminderheden dezelfde positie claimen als Friesland. In de eerste plaats het Papiaments en Engels in de overzeese gebiedsdelen. “En daarachter ook het Turks en Marokkaans. En daar weer achter de streektalen.”
Als er redenen zijn om de bescherming van het Fries op te voeren “horen we dat graag”, zegt PvdA-kamerlid Paul Kalma. “We gaan zeker in gesprek.”
“We kunnen het Fries niet zomaar ondergeschikt maken aan het Nederlands”, oordeelt Ed Anker van de ChristenUnie. Tegelijk vraagt hij zich af wat een grondwettelijke bescherming van het Fries voor consequenties krijgt: moet dan iedereen Fries kunnen praten?
Morgenavond praten Kamer en kabinet erover. In de uren daarvoor willen de provinciale staten van Friesland met alle partijen in het parlement een gesprek.
Dat laatste is nog niet eens zo makkelijk, heeft delegatieleider Geart Benedictus (CDA) gemerkt. D66 bijvoorbeeld houdt de boot af. Reden voor Friesland om D66’er en oud-staatssecretaris Gerrit Ybema - tevens voorzitter van ’s rijks adviesorgaan voor het Fries [it Konsultatyf Orgaan] - in stelling te brengen.
De opstelling van Ter Horst is geen verrassing voor wie het regeerakkoord kent. Daarin staat dat het Nederlands grondwettelijke bescherming krijgt ‘onverminderd de wettelijke erkenning van (het gebruik van) de Friese taal’.
De missie van de Friese politiek is simpel, zegt Benedictus: gelijkwaardigheid. Landen als Spanje en Finland doen dat volgens hem ook. Voor de statendelegatie betekent dit: ‘Het Nederlands in de grondwet? Dan ook het Fries’. “De soarchplicht dy’t de oerheid hat, is foar it Frysk like grut as [foar] it Nederlânsk.”
Bang om te veel te eisen is Benedictus niet. “Wy moatte no earst besykje foar te kommen dat woansdei de doar foar it Frysk tichtgiet.” Bevreesd dat de landelijke politiek de Friezen drammerig vindt, is hij evenmin. “Dan komme wy sa mar oer. Oars bart der ek neat.”
Boarne: Leeuwarder Courant, 30-09-2008, s. 11
FFU: Benedictus is ús man! Hulde!