De beste spelling ter wereld, 17-02-2007 (A/P-FD) De beste spelling ter wereld, 17-02-2007 (A/P-FD) Woorden
door Pieter Anko de Vries
Hoogleraar lexicologie (‘woordenboekkunde’) Piet van Sterkenburg van de Universiteit van Leiden is vorige maand met emeritaat gegaan. Tijdens zijn afscheidsspeech liet hij weten dat hij zich steeds meer is gaan ergeren aan de gedoogcultuur te aanzien van het Nederlands.
In een vraaggesprek met de Nieuwsbrief van de Universiteit leiden zei de Leidse hoogleraar: “Wij taalkundigen beschrijven de taalverandering zoals we die horen, maar wat we vergeten is dat we de nieuwkomers in een taal ook moeten corrigeren. De neerlandicus gebruikt zijn rode potlood te weinig. En de lexicograaf, de woordenboekenmaker, is veel te tolerant. In plaats van dat hij bij bepaalde nieuwe woorden zegt: ‘dat is nonsens, dat komt niet in mijn woordenboek’, neemt hij het keurig op.”
Van Sterkenburg vindt het onzin dat allerlei nieuwe Engelstalige leenwoorden zoals saven, updaten en downloaden zo’n prominente plaats krijgen in het Groene Boekje, de officiële woordenlijst van de Nederlandse taal en dat er zelfs een aparte paragraaf is om uit te leggen hoe die geschreven moeten worden. “Wat is er mis met de Nederlandse woorden: bewaren, actualiseren en binnenhalen?”
Het Groene Boekje wordt gemaakt door het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, waar Van Sterkenburg de afgelopen dertig jaar directeur van was. Hij heeft de stortvloed aan nieuwe Engelse woorden niet uit de woordenboeken kunnen houden en dat wijt Van Sterkenburg mede aan de slappe houding van de taalkundigen. Het is lang not done (sorry) geweest om normen op te leggen. “De tendens onder de invloed van de democratisering in de jaren zestig en zeventig is natuurlijk geweest: alleen maar beschrijven.”
Van binnen uit
Overigens is de scheidende hoogleraar niet bang dat het Nederlands met zijn ruim 22 miljoen moedertaalsprekers zal verdwijnen. “Het Nederlands is dus helemaal zo klein niet. Daar komt bij dat de wetgeving, het onderwijs en het parlementaire debat allemaal plaatsvinden in het Nederlands. Ik ben niet bang dat het Nederlands zal uitsterven. Een veel groter gevaar vormt de bedreiging van binnenuit, dat het Nederlands verloedert doordat we te veel béschrijven en te weinig vóórschrijven”, aldus Van Sterkenburg.
Hij vindt dat de Nederlandse spelling zó in elkaar moet zitten dat mensen zo weinig mogelijk gehinderd worden door regels. Het ideaal is dat je de schrijfwijze van het Nederlands, de spelling, afhankelijk maakt van een buitengewoon beperkt aantal regels. “Maar zolang wij met afspraken zitten over zo’n kleine tienduizend bastaardwoorden, waarbij absoluut niet regelbestuurd wordt wat met een c en wat met een k moet, kom je er nooit.”
Dus Van Sterkenburg is niet zo blij met de huidige Nederlandse spelling? Juist wel, zo blijkt. “Ik vind dat we binnen de grote Europese talen de beste spelling ter wereld hebben. Als ik zie hoe in het Engels één bepaalde klank door negentien verschillende schrijfwijzen wordt weergegeven, dan zitten wij zo slecht nog niet. Het Nederlands heeft maar een paar gelijkluidende tweeklanken, zoals ‘eu/au’en ‘ei/ij’. In andere talen kom je de meest krankzinnige dingen tegen. Maar de spelling van de bastaardwoorden en het gebruik van de tussenletters ‘s’en ‘n’ in samenstellingen - zucht - dat kun je het grote publiek niet leren.”
Boarne: Friesch Dagblad [‘Sneinspetiele’), 17-02-2007
FFU: It Frysk hat in folle swierder sile te lûken as it Hollânsk: it wurdt fan binnen (kwalitatyf: ‘min’, ynterferearre, ferhollânske, ferhûneloarte Frysk) en fan bûten (kwantitatyf: minder taaloerdracht oan de bern) oantaast. Dêr stride wy as FFU tsjin. It ûnderwiis is dêr tige wichtich by. Stypje ús dêrby. It kostet jo € 10 jiers (minimum yn 2007, mear mei fansels ek) as jo ús stiper wurde.